ಆರಂಭಿಕ ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಆಫ್ರಿಕನ್ ನಾಗರಿಕತೆಗಳು – ಪ್ರಪಂಚದ ಇತಿಹಾಸ

1. ಕಾಲಾನುಕ್ರಮಣಿಕೆ

ಕಾಲಾನುಕ್ರಮಣಿಕೆ	ಪ್ರಾಚೀನ ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾ
c. 10,000 BCE	ಕೃಷಿ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಆರಂಭಗಳು
c. 3500 BCE	ಕೆಳಗಿನ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದಲ್ಲಿ ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ನೋಟ
c. 3200 BCE	ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ ನ ಆರಂಭಿಕ ಬಳಕೆ
c. 2900 BCE	ಕಂಚಿನ ಉತ್ಪಾದನೆ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2334 – 2100 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಅಕ್ಕಾಡಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
c. 2000 BCE	ಗಿಲ್ಗಮೆಶ್ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ ನಲ್ಲಿ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1792 – 1595 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1792 – 1750 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಹಮ್ಮುರಾಬಿಯ ಆಳ್ವಿಕೆ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 900 – 612 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 626 – 539 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ನ್ಯೂ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 605 – 562 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ನೆಬುಕದ್ನೆಜ್ಜರನ ಆಳ್ವಿಕೆ

ಕಾಲಾನುಕ್ರಮಣಿಕೆ	ಪ್ರಾಚೀನ ಇಸ್ರೇಲ್
c. 1300 – 1200 BCE	ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ಐಗುಪ್ತವನ್ನು ತೊರೆಯುವುದು (ಮೋಶೆಯನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವುದು)
c. 1050 – 1010 BCE	ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ಒಂದು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾರೆ
c. 1000 – 970 BCE	ರಾಜ ದಾವೀದನ ಆಳ್ವಿಕೆ
c. 979 – 930 BCE	ರಾಜ ಸೊಲೊಮೋನನ ಆಳ್ವಿಕೆ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 931	ಇಸ್ರೇಲ್ ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 586 – 539 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರ ಬಾಬೆಲಿನ ಸೆರೆ

ಕಾಲಾನುಕ್ರಮಣಿಕೆ	ಈಶಾನ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾ (ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮತ್ತು ನುಬಿಯಾ)
c. 7000 BCE	ಈಶಾನ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಆರಂಭ
c. 6000 – 3500 BCE	ಸಹಾರಾ ಮರುಭೂಮಿಯ ನಿರ್ಜಲೀಕರಣವು ಜನರನ್ನು ನೈಲ್ ನದಿಯ ಕಡೆಗೆ ತಳ್ಳಿತು
c. 4000 BCE	ನೈಲ್ ನದಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಪಟ್ಟಣಗಳು ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಗಳು ಬೆಳೆದವು
c. 3100 BCE	ಈಜಿಪ್ಟ್ ಏಕೀಕರಣ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3100 – 2600 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2660 – 2160 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಈಜಿಪ್ಟ್ ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2400 – 1450 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ದಿ ಕಿಂಗ್ ಡಮ್ ಆಫ್ ಕೆರ್ಮಾ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2040 – 1640 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮಧ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1640 – 1570 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಎರಡನೇ ಮಧ್ಯಂತರ ಅವಧಿ (ಹೈಕ್ಸೊಸ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟ್)
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1530 – 1070 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಹೊಸ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1350 – 1325	ಅಮರ್ಣ ಅವಧಿ (ಫರೋ ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ)
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1040 – 332 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕೊನೆಯ ಅವಧಿ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 750 – 656 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಕುಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಆಳುತ್ತದೆ, “ಇಥಿಯೋಪಿಯನ್ ರಾಜವಂಶ” ವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 750 – 593 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಕುಶ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (ನಪಾಟಾದಲ್ಲಿ ರಾಜಧಾನಿಯೊಂದಿಗೆ)
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 656 – 639 ಬಿ.ಸಿ.ಇ.	ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ನರು ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡರು
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 593	ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸೈನ್ಯವು ಕುಶ್ ನ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ನಪಾಟನನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಿತು.
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 593	ಕೆರ್ಮಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ತನ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಮೆರೋಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿತು
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 525	ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಪರ್ಷಿಯನ್ ವಿಜಯ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 323	ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಈಜಿಪ್ಟ್ / ಟಾಲೆಮಿಕ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಆಫ್ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಗೆದ್ದನು
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 30	ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ರೋಮನ್ ವಿಜಯ

2. ಪರಿಚಯ: ನಾಗರೀಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ

ನಾಗರೀಕತೆ ಎಂಬ ಪದವು ಅನೇಕವೇಳೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು, ಸ್ಮಾರಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಆಳುವ ವರ್ಗಗಳ ಐಷಾರಾಮಿ ಜೀವನದ ಬಹುತೇಕ ಆದರ್ಶೀಕರಿಸಿದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನಷ್ಟೇ ಹೊರತೆಗೆಯುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನಾಗರಿಕತೆಯು ಒಂದು ಮಾಂತ್ರಿಕ ಪದವಾಗಿದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ, ಇತಿಹಾಸದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು 1950 ರ ದಶಕದವರೆಗೆ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ನಾಗರಿಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ, ನಾಗರಿಕತೆಗಳು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಅಥವಾ ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿದ ನಗರ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮುಂದುವರಿದ ಸಮಾಜಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಈ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ನಾಗರಿಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ ಮೂಲವನ್ನು ಅವರದೇ ಆದ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3500 ರಿಂದ 1000 ರವರೆಗೆ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಕನಿಷ್ಠ ಏಳು ಸ್ವತಂತ್ರ ನಾಗರಿಕತೆಗಳು ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇತ್ತೀಚಿನ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಭೌಗೋಳಿಕ ಗಮನವನ್ನು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಇತ್ತೀಚಿನ ವಿದ್ವಾಂಸರು ನಾಗರಿಕತೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಈ ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ವಿವಿಧ ನಾಗರಿಕತೆಗಳ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸಾಮ್ಯತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವತ್ತ ಒಲವು ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನಾಗರೀಕತೆಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಹೆಚ್ಚುವರಿಗಳು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಸಾಂದ್ರತೆಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣ, ತೆರಿಗೆ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಕಾರ್ಮಿಕ ಪರಿಣತಿ, ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಪಾರ, ಮತ್ತು ಸಂಚಿತ ಕಲಿಕೆ accumulated learning (ಅಥವಾ ಜ್ಞಾನವು ಒಂದು ತಲೆಮಾರಿನಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಪೀಳಿಗೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ). ಇಲ್ಲಿರುವ ಪಟ್ಟಿಯು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ವಿದ್ವಾಂಸರು ನಾಗರಿಕತೆಗಳು ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿರುವ ಸಮಾಜಗಳ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯನ್ನು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಅದರ ನಿಖರವಾದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಬಿಸಿಯಾದ ಚರ್ಚೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ನಾಗರೀಕತೆ ಎಂಬ ಪದಕ್ಕೇ ಒಂದು ತೂಕವಿದೆ, ಅಂದರೆ ಅದು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಮೌಲ್ಯವನ್ನುಳ್ಳ ನಿರ್ಣಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ನಾವು ಈ ಪದವನ್ನು ಅಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ಬಳಸಿದರೆ, ಕೆಲವು ಸಮಾಜಗಳನ್ನು ಸುಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಅರ್ಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ ಉಳಿದವು ಅನಾಗರಿಕವಾಗಿವೆಂದೂ ನಮ್ಮ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಲ್ಲವೆಂದೂ ಬಿಟ್ಟು ಬಿಡಬಹುದು. ‘ಅನಾಗರಿಕ ರಾಜ್ಯದಿಂದ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಕಡೆಗೆ ಸಾಗುವುದೇ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಪ್ರಗತಿ’ ಎಂದು ಊಹಿಸುವ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಸಂವೇದನಾಶೀಲತೆಯು ಭಾಗಶಃ 1800 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಅನೇಕರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ, ಹಿಂದಿನ ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ತಮ್ಮ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾದ ಮೌಲ್ಯಗಳು, ಜೀವನ ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜನರನ್ನು ಅನಾಗರಿಕರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಇವರು ಅನಾಗರಿಕರು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜನರು ಸುಸಂಸ್ಕೃತರಿಗಿಂತ ಹಿಂದೆ ಉಳಿದುಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಅಥವಾ ಸುಸಂಸ್ಕೃತರ ಜೊತೆ ಸೇರಿ ಸುಧಾರಣೆಯಾಗುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಇಂದು, ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಮಾನವ ಅನುಭವಗಳ ಮಹಾನ್ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಈ ರೀತಿಯ ಮೌಲ್ಯ ನಿರ್ಣಯಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಸಮಾಜಗಳು ಇತರರಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದವು ಅಥವಾ ಮುಂದುವರೆದಿದ್ದವು ಎಂಬ ಊಹೆಗಳಿಂದ ದೂರವಿರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ . ಆದ್ದರಿಂದ, ಅನೇಕ ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ನಾಗರಿಕತೆ ಎಂಬ ಪದದ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಲ್ಲದ ಬಳಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗರೂಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ, ನಾವು ಯಾವುದೇ ಮೌಲ್ಯ ನಿರ್ಣಯಗಳನ್ನು ಬದಿಗಿಡೋಣ. ನಾಗರಿಕತೆಗಳು ಎಂದು ಹಣೆಪಟ್ಟಿ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟ ಸಮಾಜಗಳು ಇತರ ಯಾವುದೇ ಸಮಾಜಗಳಿಗಿಂತ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ನಾವು ನೋಡಲಿರುವಂತೆ, ನಾಗರಿಕತೆಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಯುದ್ಧ, ಗುಲಾಮಗಿರಿ ಮತ್ತು ರೋಗಗಳ ಹರಡುವಿಕೆಯಂತಹ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದಾಗ, ನಾಗರಿಕತೆಗಳ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ಹೊರಗೆ ವಾಸಿಸುವುದರಲ್ಲೇ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅನುಕೂಲಗಳು ಇದ್ದವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಹೋಲಿಸುವಾಗ, ವಿಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಜನರು ಆರೋಗ್ಯವಂತರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ನಾಗರಿಕತೆಗಳಲ್ಲಿನ ತಮ್ಮ ಸಹವರ್ತಿಗಳಿಗಿಂತ ದೀರ್ಘ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣ, ಕಾರ್ಮಿಕ ಪರಿಣತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದೊಂದಿಗೆ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಜನರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಲಿಖಿತ ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಪುರಾತತ್ವ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಬಿಡುತ್ತಾರೆ, ಇದನ್ನು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ನಮ್ಮ ಗತಕಾಲವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಲು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಬಹುದು. ಹಾಗೆಂದರೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಆಕರಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಖಿತ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಗಳು ನಾಗರಿಕತೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿನ ನಾಗರಿಕತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನೀವು ಓದುತ್ತಿರುವಾಗ, ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಲನಶೀಲವಾಗಿ ಉಳಿದ, ಶ್ರೇಣೀಕೃತ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ ಅಥವಾ ಮೌಖಿಕವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿದ ಸಮಾಜಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಡಿ. ಈ ಸಮುದಾಯಗಳು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಕಷ್ಟವಾಗಿದ್ದರೂ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗಮನವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರೂ ಸಹ, ನಮ್ಮ ಗತಕಾಲದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದವು.

ಈ ಅಧ್ಯಾಯವು ಫಲವತ್ತಾದ ಕ್ರೆಸೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಆರಂಭಿಕ ನಾಗರಿಕತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ನಾಗರಿಕತೆಗಳು ಲಿಖಿತ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಹೋದವು. ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನದಿಗಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದರು. ನದಿಗಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಅವರ ಸ್ಥಳಗಳು, ನಗರೀಕರಣ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣ, ಕಾರ್ಮಿಕ ಪರಿಣತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಅವರು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಆಹಾರವನ್ನು ಬೆಳೆಯಲು ಫಲವತ್ತಾದ ಕ್ರೆಸೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸಿತು.

3. ಪ್ರಾಚೀನ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾ

ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾವು The Fertile Crescent ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಫಲವತ್ತಾದ ಅರ್ಧಚಂದ್ರಾಕೃತಿಯ ಭೂ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಕೆಲವು ಆರಂಭಿಕ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಫಲವತ್ತಾದ ಕ್ರೆಸೆಂಟ್ ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಬಹುಭಾಗವು ಕಡಿಮೆ ಅಥವಾ ಅನಿಯಮಿತ ಮಳೆಯನ್ನು ಪಡೆದರೂ, ಟೈಗ್ರಿಸ್ ಮತ್ತು ಯೂಫ್ರೆಟಿಸ್ ನದಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಿಹಿನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸಿದವು, ಇದು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ನಾಗರಿಕತೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ನಂತರ ಗ್ರೀಕರು ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಮಾಜಗಳಿಗೆ ನದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು “ನದಿಗಳ ನಡುವಿನ ಭೂಮಿ” ಅಥವಾ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು.

ಟೈಗ್ರಿಸ್ ಮತ್ತು ಯೂಫ್ರೆಟಿಸ್(The Tigris and Euphrates) ನದಿಗಳೆರಡೂ ಪೂರ್ವ ಅನಟೋಲಿಯದ(eastern Anatolia) ವೃಷಭ(Taurus Mountains) ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ದಕ್ಷಿಣಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹರಿದು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿಗೆ ಸೇರುತ್ತವೆ. ನದಿಗಳು ಹೂಳನ್ನು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಶೇಖರಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಮಣ್ಣನ್ನು ಸಮೃದ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸಮೃದ್ಧವಾದ ಮಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆ, ಅಥವಾ ದಕ್ಷಿಣದ ಕಡೆಗೆ ಒಂದೇ ಸಮನೆ ಹಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ಮಳೆಯ ನಂತರದ ದೀರ್ಘವಾದ, ಶುಷ್ಕವಾದ ಮೋಡಗಳು – ಇವೆರಡೂ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ನದಿಗಳ ಬಳಿಯ ವಾಸವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದವು. ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೆಳ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾ(Lower Mesopotamia) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಆರಂಭಿಕ ವಸಾಹತುಗಾರರಿಗೆ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿದ್ದವು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಅತ್ಯಂತ ಫಲವತ್ತಾದ ಮಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಆ ಜನರು ಕೆಳ ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾದಲ್ಲಿ ಉರುಕ್, ಎರಿಡು ಮತ್ತು ಉರ್ (Uruk, Eridu, and Ur) ನಗರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಕೆಲವು ಆರಂಭಿಕ ನಗರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.

ಟೈಗ್ರಿಸ್ ಮತ್ತು ಯೂಫ್ರೆಟಿಸ್ ನದಿಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರೂ ಸಹ , ಅವುಗಳ ಪ್ರವಾಹಗಳು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಅವು ಇಡೀ ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು ಕೊಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಹೋದಾಗ ವಿನಾಶಕಾರಿಯಾಗಬಹುದಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಆ ಪ್ರದೇಶದ ನಿವಾಸಿಗಳು ನೀರಿನ ಹರಿವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ನೀರಾವರಿ ಕಾಲುವೆಗಳು ಮತ್ತು ಒಳಚರಂಡಿ ಕಂದಕಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಅವರು ಜಲಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಷದ ಶುಷ್ಕ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ನೀರನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಕೆಳ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಉಪನದಿಗಳ ಪಥಗಳು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತಿದ್ದವು, ಆದ್ದರಿಂದ ಜನರು ನೀರಿನ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ತಮ್ಮ ವಾಸಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು ಇಲ್ಲವೇ ತಮ್ಮ ವಾಸಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ನೀರನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ನದಿಯನ್ನು ತಿರುಗಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ನೀರಿನ ನಿಯಮಿತ ಲಭ್ಯತೆಯು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ಜನರು ನೀರಾವರಿ ಕಾಲುವೆಗಳು, ಒಳಚರಂಡಿ ಕಂದಕಗಳು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಜಲಾಶಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುವ ವಸಾಹತುಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಪ್ರವಾಹಗಳು, ಋತುಮಾನದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ನದಿಗಳ ಬದಲಾಗುವ ಮಾರ್ಗಗಳ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತತೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಒಲವು ತೋರಿದರು.

ಈ ನದಿಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯನ್ನರಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನುಒದಗಿಸಿದವು. ಜನರ ದೈನಂದಿನ ನೀರಿನ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ನದಿಗಳು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದ್ದಂತೆಯೇ, ಅವು ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಸಹ ಸುಗಮಗೊಳಿಸಿದವು. ಜನರು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಮಣ್ಣಿನಂತಹ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಕೆಳ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದಲ್ಲಿ ಮರ, ಕಲ್ಲು ಮತ್ತು ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಲೋಹಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ಅವಶ್ಯಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಕೊರತೆಯಿತ್ತು. ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಅಸ್ಸಿರಿಯಾ, ಅನಾಟೋಲಿಯಾ, ಲೆವಾಂಟ್ (Assyria, Anatolia, the Levant)  ಮತ್ತು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಈ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ತರಲು ನದಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಆರಂಭಿಕ ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯನ್ನರು ಇಂದಿನ ಉತ್ತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಭಾರತದಷ್ಟು ದೂರದಿಂದ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು. ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಇರಾನಿನ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹಾದುಹೋಗುವ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು, ಪೂರ್ವದಿಂದ ಐಷಾರಾಮಿ ಸರಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಧಾನ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಜವಳಿಗಳಂತಹ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯನ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2500ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾದ ಗಣ್ಯವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಸಿಂಧೂ ನದಿ ಕಣಿವೆಯಿಂದ ತಂದ ಮಣಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಆಮದುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಎಂದು ರಾಜಮನೆತನದ ಸ್ಮಶಾನಗಳು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ಭೂಪ್ರದೇಶದ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗಗಳು ಸಂವಹನವನ್ನು, ಅದರೊಂದಿಗೆ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಸಹ ಸುಗಮಗೊಳಿಸಿದವು.

4. ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳು

ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಕೆಳ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾ ಅಥವಾ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಕಡೆಗಿನ ವಲಸೆ ಬಂದ ವಸಾಹತುಗಾರರನ್ನು, ಸುಮೇರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಫಲವತ್ತಾದ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆಯು ತಮ್ಮ ಕಡೆಗೆ ಸೆಳೆದವು . ಸುಮೇರಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಜನರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3,000 ಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚಿನ ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು (ಅವರ ಮೂಲವು ಇನ್ನೂ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ) ಕೆಳ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸ್ವತಂತ್ರ ನಗರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಈ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ, ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಧರ್ಮಗಳನ್ನು, ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ಜಾಲಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದ್ದರು. ಈ ನಗರಗಳು ವಿಸ್ತರಿಸಿದಂತೆ, ಅವರ ನಾಯಕರು ಪಕ್ಕದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದರು, ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಡಜನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು, ಇದು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಮೂರನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನದಲ್ಲಿ ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಮೂಲಭೂತ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ರಚನೆಯಾಯಿತು. ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ನಗರ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರಗಳು ಕೆಲವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣ ಅಥವಾ ಜಿಗ್ಗುರಾಟ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಗರದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದು ದೃಶ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ತಮ್ಮ ಇಡೀ ನಗರವು ಅದರ ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆಗೆ ಸೇರಿದ್ದು ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ನಗರದ ಮುಖ್ಯ ದೇವರು ಅಥವಾ ದೇವಿಯ ವಾಸಸ್ಥಳವಾಗಲು ನಗರದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಕಟ್ಟಡವಾದ ಬೃಹತ್ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ನಗರದ ದೇವರಿಗೆ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅನೇಕ ಪುರೋಹಿತರು ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತೆಯರು ಆರಾಮವಾಗಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಕೀರ್ಣವು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿತ್ತು. ಸಮುದಾಯದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ದೇವಾಲಯಗಳ ಸಂಕೀರ್ಣಗಳು ಭೂ ಹಿಡುವಳಿಯನ್ನು ಕೂಡ ಹೊಂದಿದ್ದವು, ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದವು, ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಅವರ ವಿಶಾಲ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಪಾತ್ರಗಳಿಂದಾಗಿ ದೇವಾಲಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಧಾನ್ಯದ ಉಗ್ರಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಶೇಖರಣಾಗುಡಿಸಿಲಿನಂತಹ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.

ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಬಹುದೇವತಾವಾದಿಗಳಾಗಿದ್ದರು, ಅಂದರೆ ಅವರು ಅನೇಕ ದೇವರುಗಳು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ದೇವರಿಗೂ ಒಂದು ಕುಟುಂಬವಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರಿಂದ, ಅವರು ಈ ದೈವಿಕ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಸಣ್ಣಗುಡಿಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಸಹ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ನಗರವು ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಅನೇಕ ಸುಮೇರಿಯನ್ ಮನೆಗಳು ಇತರ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಸಣ್ಣ ಬಲಿಪೀಠಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ನಗರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಅಥವಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಜಿಗ್ಗುರಾಟ್ (ziggurat – ಗೋಪುರಾಕಾರದ ಅಥವಾ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಎತ್ತರದ ಜಗುಲಿಯ) ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇದು ಬಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ಒಣಗಿದ ಮಣ್ಣಿನ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಘನ ಆಯತಾಕಾರದ ಗೋಪುರವಾಗಿದೆ. ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯ ಸಂಕೀರ್ಣಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮರುನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಮೂರನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ವೇದಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಅಥವಾ ಜಿಗ್ಗುರಾಟ್ ಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಎಂದು ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪುರಾವೆಗಳು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಜಿಗ್ಗುರಾತ್ ನ ಅತ್ಯುನ್ನತ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ದೇವಾಲಯದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಿತು. ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜಿಗ್ಗುರಾಟ್, ಉರ್ ನಗರದ ಮಹಾನ್ ಜಿಗ್ಗುರಾಟ್(the Great Ziggurat of Ur), ಅಂದಾಜು 7,20,000 ಬೇಯಿಸಿದ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 100 ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಉರ್ ನ ಜನರು ಈ ಜಿಗ್ಗುರತ್ ಅನ್ನು ತಮ್ಮ ಚಂದ್ರದೇವತೆಯಾದ ನನ್ನಾ ದೇವತೆಗಾಗಿ( the moon goddess Nanna) ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅವರು ಬಹುಶಃ ನನ್ನಾಗೆ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಕಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ತರುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಉರ್ ನ ಗ್ರೇಟ್ ಜಿಗ್ಗುರಾಟ್ ನಿಂದ ಆಹಾರ ಪಡಿತರವನ್ನು ಸಹ ಪಡೆದರು.

ಅನಿಶ್ಚಿತವಾದ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಲಾಗದೆ, ಜನರು ತಮ್ಮ ನಗರದ ದೇವಾಲಯ ಸಂಕೀರ್ಣಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಜಿಗ್ಗುರಾಟ್ ಗೆ ಕಾಣಿಕೆಗಳನ್ನುತರುತ್ತಿದ್ದರು, ತಮ್ಮ ಪ್ರಪಂಚದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲು ಆಶಿಸಿದರು. ಪುರೋಹಿತರು ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತೆಯರು ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಮರುಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಸುಮೇರಿಯನ್ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಪುರೋಹಿತರು ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತೆಯರು ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನವು ಸುಮೇರಿಯನ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣವನ್ನು (ಶ್ರೇಣೀಕೃತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ) ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕೃಷಿಯು ಪರಿಣತ ಶ್ರಮವನ್ನು ಹೇಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸಿದವು ಎಂಬುದನ್ನು ಸಹ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರಗಳ ಆರಂಭಿಕ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು “ಪುರೋಹಿತ-ರಾಜರು” ಆಗಿರಬಹುದು, ಅವರು ದೇವಾಲಯಗಳೊಂದಿಗಿನ ತಮ್ಮ ಒಡನಾಟದ ಮೂಲಕ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ನಂತರದ ರಾಜರು ಸಹ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು, ತಮ್ಮ ಅನುಯಾಯಿಗಳಿಗೆ ದೈವಿಕ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ತಂದ ದೇವತೆಗಳ ಪರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡರು.

ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳು ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು, ಅವರು ದೊಡ್ಡ ಅರಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಈ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರನ್ನು ರಾಜರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು, ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ತಿಳಿದಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜಮನೆತನದ ಅರಮನೆಗಳನ್ನು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2600 ಕ್ಕೆ ಕಾಲನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳು ಕನಿಷ್ಠ ಆ ಕಾಲಮಿತಿಯೊಳಗೆ ಲೌಕಿಕ (secular) ಆಡಳಿತಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಲಿಖಿತ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ “ನಾಡು” ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದಕ್ಷಿಣ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡು ವಾಸಿಸುವ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇದ್ದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಭಾಗಶಃ, ಅವರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತುಗಳು ಅವರ ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆಯ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುತ್ತವೆ. ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಸಂಧರ್ಭಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಪರಸ್ಪರ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು, ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದರು. ಸುಮೇರಿಯನ್ ರಾಜರ ಪಟ್ಟಿ, ಆರಂಭಿಕ ರಾಜರನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿ ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಈ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯು(ಕೆಲವು ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಮತ್ತು ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಿತ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ) ಆಗಿನ ಮೈತ್ರಿಗಳು, ಸ್ಪರ್ಧೆ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಇದು ಎನ್ಮೆಬರಗೇಸಿ(Enmebaragesi) ಮೊದಲನೇ ಕಿಶ್ ನ ರಾಜವಂಶದ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ರಾಜನಿಗಿಂತ ಮುಂಚೆ ಆಳಿದನು ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, “… ಅವನು ಏಲಂ(Elam) ದೇಶದ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡಲೆಂದು ಹೋದವನು, ರಾಜನಾದನು ಮತ್ತು 900 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿದನು…” ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಸೈನಿಕವಾಗಿ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು.

ಇದಲ್ಲದೆ, ಸುಮೇರಿಯನ್ ರಾಜ ಪಟ್ಟಿಯು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ರಾಜರನ್ನು ಮಾತ್ರ ವಿಭಿನ್ನ ನಗರ ರಾಜವಂಶಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ರಾಜರೆಂದು (ಸುಮೇರಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಲುಗಲ್ (lugal)ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ) ಗುರುತಿಸಿತು. ಇದು ಮುಂದುವರಿದಾಗ, ಒಂದು ರಾಜವಂಶವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪುರುಷ ವಂಶದ ಮೂಲಕ ರಾಜತ್ವವನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಿತು. ಸುಮೇರಿಯನ್ ರಾಜ ಪಟ್ಟಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಆನುವಂಶಿಕ ರಾಜರಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಧಿಕಾರದ ಸ್ಥಾನವು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಮೂರನೆಯ ಸಹಸ್ರಮಾನದವರೆಗೂ ರಾಜವಂಶಗಳ ಉದಯ ಮತ್ತು ಅವನತಿಯೊಂದಿಗೆ ನಗರ-ರಾಜ್ಯದಿಂದ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು. “ರಾಜತ್ವವು ಸ್ವರ್ಗದಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿದಾಗ”, ಸುಮೇರಿಯನ್ ರಾಜ ಪಟ್ಟಿಯು ತನ್ನ ದಾಖಲಿತ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಲೌಕಿಕ ರಾಜರನ್ನು ದೇವರೊಂದಿಗಿನ ಸಮೀಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಾನೂನುಬದ್ಧಗೊಳಿಸಿತು. ಸುಮೇರಿಯನ್ ರಾಜರು, ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರೊಂದಿಗೆ, ಸೈನ್ಯಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು, ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು, ಸರ್ಕಾರಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಪೂರೈಸಿದರು. ಶ್ರೇಣೀಕೃತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೊಂದಿದ್ದ ರಾಜರುಗಳು ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಮತ್ತು ಅವರ ಪ್ರಜೆಗಳಿಂದ ವಿಧೇಯತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳ ಪುರೋಹಿತರು ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತೆಯರಿಂದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ರಾಜರು, ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರು, ಪುರೋಹಿತರು ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತೆಯರು ಸುಮೇರಿಯನ್ ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ, ರೈತರು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಅಂದಾಜು 90% ರಷ್ಟಿದ್ದರು. ಇತರ ಪರಿಣತ ಜನರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿ ಸಾಕಣೆದಾರರು, ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು, ಮೀನುಗಾರರು, ವೈದ್ಯರು, ಸೈನಿಕರು, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳು ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರರು ಸೇರಿದ್ದರು. ಕಪ್ಪಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಸಂಪತ್ತು ಅಂತಹ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪರಿಣತಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು. ಕಾರ್ಮಿಕ ಪರಿಣತಿಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಫಲಿತಾಂಶವೆಂದರೆ ಲೋಹಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾವೀನ್ಯತೆ. ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2900 ರಲ್ಲಿ, ಲೋಹದ ಕೆಲಸಗಾರರು ತಾಮ್ರಕ್ಕಿಂತ ಬಲವಾದ ಕಂಚು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಬಲವಾದ ಆಯುಧಗಳು ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣಗಳು ಸುಮೇರಿಯನ್ನರಿಗೆ ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ನೀಡಿದವು.

ಕೆಲವು ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸಹ ಗುಲಾಮರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣವು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಗುಲಾಮರು ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣ, ನೇಯ್ಗೆ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಮನೆಕೆಲಸ, ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಮೇಯಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರರಾಗಿ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಕೆಲಸಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೆಲವು ಗುಲಾಮರು ಒತ್ತೆಯಾಳುಗಳಾಗಿದ್ದರು(chattel slaves), ಅಂದರೆ ಸಮಾಜವು ಅವರನ್ನು ಯಾವುದೇ ಹಕ್ಕುಗಳಿಲ್ಲದ ಆಸ್ತಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿತು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಚಾಟೆಲ್ ಗುಲಾಮರು ಯುದ್ಧ ಕೈದಿಗಳು ಅಥವಾ ಹೊರಗಿನ ಸಮುದಾಯಗಳಿಂದ ಖರೀದಿಸಿದ ಗುಲಾಮರು. ಅವರನ್ನು ಕ್ಷೌರಿಕರು ಅಥವಾ ಹಚ್ಚೆ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಒತ್ತೆಯಾಳುಗಳಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಯಜಮಾನರ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ಓಡಿಹೋಗಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೆ, ಗುಲಾಮರನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ಕಾನೂನಾಗಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸುಮೇರಿಯನ್ ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ರೀತಿಯ ದಾಸ್ಯವು ಸಾಲದ ಗುಲಾಮಗಿರಿಯಾಗಿರಬಹುದು, ಇದು ಸಾಲಗಾರನು ಸಾಲ ಮತ್ತು ಅದರ ಬಡ್ಡಿಯನ್ನು ಪಾವತಿಸುವವರೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿತ್ತು. ಕಳೆದ ಒಂದು ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಹಲವಾರು ಉತ್ಖನನ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದ ಮೂಲಕ ಸುಮೇರಿಯನ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭಿನ್ನತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮ ತಿಳುವಳಿಕೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಅಂತರಗಳು ಇನ್ನೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ.

ಈ ಉತ್ಖನನ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್(cuneiform) ಫಲಕಗಳ ಪುರಾತತ್ವ ಶೋಧನೆಯು ಈ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಲಿಯುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ. ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3200 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಬೆಣೆ ಆಕಾರದ ಗುರುತುಗಳ ಲಿಖಿತ ಲಿಪಿಯಾದ ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ (ಮೊನಚು ಲಿಪಿ ಅಥವಾ ಬೆಣೆಯಾಕಾರದ ಲಿಪಿ) ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು, ಲಿಖಿತ ಲಿಪಿಯಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಮೇಲೆ ಚರ್ಚಿಸಲಾದ ಸುಮೇರಿಯನ್ ರಾಜರ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು, ಬರಹಗಾರರು, ಆಡಳಿತಗಾರರು, ಪುರೋಹಿತರು ಮತ್ತು ಇತರರು ಹಣಕಾಸಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳು, ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ವಿಚಾರಣೆಗಳು, ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ನಿರ್ಧಾರಗಳು ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಲಿಖಿತ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು.

ಅವರು ದಂತಕಥೆಗಳು, ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳು, ಮಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಬರೆದರು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಸಾಕ್ಷರರಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದ್ದರಿಂದ ಲಿಪಿಕಾರರ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ಬರಹಗಾರರು ಅನೇಕ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಲಿಖಿತ ಭಾಗಗಳನ್ನು ನಕಲು ಮಾಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಬರಹಗಾರರು ಅಂಕಗಣಿತವನ್ನು ಕಲಿತರು. ಸುಮೇರಿಯನ್ ನ ಅಂಕಗಣಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು 60 ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ನಾವು ಸಮಯವನ್ನು ಗಂಟೆಗಳು, ನಿಮಿಷಗಳು ಮತ್ತು ಸೆಕೆಂಡುಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲು ಈಗಲೂ ಬಳಸುತ್ತೇವೆ. ಬರಹಗಾರರು ಒಣಗಿದ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದಾದ ಜೇಡಿಮಣ್ಣಿನ ಫಲಕಗಳ ಮೇಲೆ ಬರೆಯಲು ಜೊಂಡಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಬರವಣಿಗೆಯ ಉಪಕರಣವನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ ಫಲಕಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಗೆ ಬಹಳ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ, ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಕಂಡುಬರುವ ಫಲಕಗಳ(tablets) ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪ್ರತಿಶತವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಭಾಷಾಂತರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಪುರಾತತ್ವ ಮತ್ತು ಲಿಖಿತ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ವಿದ್ವಾಂಸರು ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ದೈನಂದಿನ ಜೀವನವು ಹೇಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೂ ಕೆಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಉಳಿದಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದೇವಾಲಯಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅರಮನೆಗಳ ಸಾಪೇಕ್ಷ ವೈಭವವನ್ನು ಮೀರಿದ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು ಒಂದು ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ಪುರಾತತ್ವ ಶೋಧನೆಗಳಿಂದ, ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರಗಳನ್ನು ಉದ್ಯೋಗದಿಂದ ಮತ್ತು ರಕ್ತಸಂಬಂಧದ ಗುಂಪುಗಳ ಪ್ರಕಾರ ನೆರೆಹೊರೆಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಶಂಕಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಗಳು ಉಳಿದಿವೆ. ಕಾನೂನು ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆ ದಾಖಲೆಗಳು ಜನರು ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳೆರಡರಲ್ಲೂ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಪುರಾವೆಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಕೆಲವು ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಸಾಕಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಇತರರು ತುಂಬಾ ಸಣ್ಣ ನಿವೇಶನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಅಥವಾ ಬಹುಶಃ ಯಾವುದೇ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಉಯಿಲುಗಳು, ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ವಿಚಾರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ದಾಖಲೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಅಥವಾ ಇತರ ಸೇವೆಯ ಮೂಲಕ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ತಂದೆಯಿಂದ ಭೂಮಿ, ಆಸ್ತಿ, ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಅವುಗಳ ಪರಿಚಾರಕ ಬಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು (ಮಿಲಿಟರಿ ಸೇವೆಯ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯಂತಹ) ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆದನು. ಹಿರಿಯ ಮಗನು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾಲನ್ನು ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದ ಮನೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮನೆಯ ಕೆಳಗೆ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಲಾದ ಮೃತ ಪೂರ್ವಜರನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ನಿಯಮಿತ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಅವನಿಗೆ ವಹಿಸಲಾಯಿತು. ಲಿಖಿತ ದಾಖಲೆಗಳಿಂದ, ನಾವು ಮದುವೆ ಮತ್ತು ವಿಚ್ಛೇದನದಂತಹ ಸುಮೇರಿಯನ್ ಜೀವನದ ಇತರ ಅಂಶಗಳ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಇಣುಕುನೋಟಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತೇವೆ.

ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಮದುವೆಯನ್ನು ಎರಡು ಕುಟುಂಬಗಳ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಎರಡು ಕುಟುಂಬಗಳ ಪುರುಷ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ದಂಪತಿಗಳ ವಿವಾಹವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದರು. ವಿವಾಹ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಎರಡೂ ಕುಟುಂಬಗಳು ಸಹ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಿವೆ ಎಂದು ದಾಖಲೆಗಳು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಪುರುಷನ ಕುಟುಂಬವು ಉಡುಗೊರೆಗಳು ಅಥವಾ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಔತಣಕೂಟವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತು, ಆದರೆ ಮಹಿಳೆಯ ಕುಟುಂಬವು ವರದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿತು. ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಮರಣದ ನಂತರ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಆಸ್ತಿಯಿಂದ ಬಂದಿದ್ದರೂ ಸಹ, ವರದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಅವಳು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು (ಮತ್ತು ಅವಳು ಪಡೆದಿರುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು). ವಿಚ್ಛೇದನವು ಸಾಧ್ಯವಿತ್ತು, ಆದರೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಹಿಷ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ದುರ್ನಡತೆಯ ಆಪಾದನೆಗಳಿದ್ದರೆ ಶಿಕ್ಷೆಗೂ ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಿತ್ತು, ಅಂತಹ ಪರಿಣಾಮಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಾಗಿದ್ದವು. ಬಹುಪತ್ನಿತ್ವವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ದಾಖಲೆಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಶ್ರೀಮಂತ ಪುರುಷರು ಗುಲಾಮ-ಹುಡುಗಿಯರನ್ನು ಉಪಪತ್ನಿಗಳಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ವಿವಾಹವನ್ನು ಒಂದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅದು ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿತು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾವಳಿಯ ಮುಂದುವರಿಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿತು.

ದಂತಕಥೆಗಳು, ಪುರಾಣಗಳು, ಕವಿತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಪಠ್ಯಗಳು ಸುಮೇರಿಯನ್ನರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ನಮಗೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಗಿಲ್ಗಮೆಶ್ ಮಹಾಕಾವ್ಯವನ್ನು ಓದುವ ಮೂಲಕ ನಾವು ಅವರ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಬಹುದು. ಗಿಲ್ಗಮೇಶನ ಮಹಾಕಾವ್ಯವು (Epic of Gilgamesh) ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2700ರ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸಿದ್ದಿರಬಹುದಾದ ಪೌರಾಣಿಕ ರಾಜನಾದ ಗಿಲ್ಗಮೇಶನ ಸಾಹಸಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಮಹಾಕಾವ್ಯವು ಅನೇಕ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2000 ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬರೆಯುವ ಮೊದಲು ಮೌಖಿಕವಾಗಿ ಹೇಳಲಾಯಿತು. ಈ ಮಹಾಕಾವ್ಯವು ಗಿಲ್ಗಮೆಶ್ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಂಗಡಿಗ ಎಂಕಿಡು(Enkidu) ಅವರ ವೀರೋಚಿತ ಸಾಹಸಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ನಮ್ರತೆಯಂತಹ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಮಹಾಕಾವ್ಯವು ಬಹಳ ಕತ್ತಲೆಯಿಂದ ಕುಡಿದ ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ “ಜನರು ಬೆಳಕನ್ನು ನೋಡುವುದಿಲ್ಲ, ಅವರು ಕತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.” ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನವು ಎಲ್ಲರಿಗೂ, ಸದ್ಗುಣದಿಂದ ಬದುಕಿದವರಿಗೂ ಸಹ ಶೋಚನೀಯವಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯನ್ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಇದು ಪರಿಸರವನ್ನು ಪ್ರವಾಹದ ಕಥೆಯಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕೂಲವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕೆಲವು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ನೋಹನ(Noah and the flood) ವೃತ್ತಾಂತವನ್ನು ಮತ್ತು ಆದಿಕಾಂಡದಲ್ಲಿ(Genesis) ಕಂಡುಬರುವ ಜಲಪ್ರಳಯವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಗಿಲ್ಗಮೇಶ್ ಅಮರತ್ವವನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ವಿಫಲನಾಗುತ್ತಾನೆ ಆದರೆ ದೇವತೆಗಳ ವೈಭವಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಯುತ ಮಾನವ ಸಾಧನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಕಲಿಯುತ್ತಾನೆ.

ಇತರ ಪುರಾತತ್ವ ಶೋಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಲಿಖಿತ ದಾಖಲೆಗಳು ಸಹ ಪ್ರಾಚೀನ ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾದ ವ್ಯಾಪಕ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಕಲಾತ್ಮಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಕೆಲವು ಸುಳಿವುಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನರ್ತಕಿಯರು ಮತ್ತು ಗಾಯಕರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ ಫಲಕಗಳು (cuneiform tablet – ಮೊನಚುಲಿಪಿ ಫಲಕ), ಹಾಗೆಯೇ ಸಮಾಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ವಾದ್ಯಗಳು, ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು, ಮನರಂಜನೆ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಅದನ್ನು ಬಳಸಿದರು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಸುಮೇರಿಯನ್ ಸಂಗೀತದ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ಇತರ ಉತ್ಸಾಹಿಗಳು ಈ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸುಮೇರಿಯನ್ ಸ್ವರ ಹಾಗು ಶ್ರುತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಂದಾಜನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ಸ್ತೋತ್ರಗಳನ್ನು ನಂತರದ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಸಹ ಹರಡಲಾಯಿತು ಎಂದು ದಸ್ತಾವೇಜು ಪುರಾವೆಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.

5. ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು

ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಮೂರನೆಯ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಹೋರಾಡಿದವು. ಅನೇಕ ರಾಜವಂಶಗಳು ಉದಯಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಪತನಗೊಂಡವು. ರಾಜರು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಅನೇಕ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಅಕ್ಕಡ್ ನ ರಾಜ ಸರ್ಗಾನ್(King Sargon of Akkad) ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳು, ಸಿರಿಯಾ, ಅನಟೋಲಿಯಾ ಮತ್ತು ಎಲಾಮ್(Syria, Anatolia, and Elam) ನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಈ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದನು. ಹಾಗೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ಅವನು ಸರಿಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2334 ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ರಚಿಸಿದನು. ತಲೆತಲಾಂತರಗಳಿಂದ, ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯನ್ ಸಾಹಿತ್ಯವು ರಾಜ ಸರ್ಗಾನ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಅಕ್ಕಾಡಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು (ಸು. 2334 – ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2100) ಆಚರಿಸಿತು. ಅಕ್ಕಡಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಂತೆ(Akkadian Empire), ನಂತರದ ಮೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್(Babylonian) ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (ಸು. 1792 – ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1595), ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್(Assyrian) ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (ಸು. 900 – 612 ಬಿ.ಸಿ.ಇ. ) ಮತ್ತು ನವ-ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್(Neo-Babylonian) ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (ಸು. 605 – ಕ್ರಿ.ಪೂ. 539) ಸಹ ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾ ಮತ್ತು ಫಲವತ್ತಾದ ಕ್ರೆಸೆಂಟ್ ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಳಿದವು.

5.1 ಅಕ್ಕಾಡಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (c. 2334 – 2100 BC)

ಅಕ್ಕಾಡ್ ನ ಸರ್ಗಾನ್ ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ಅಕ್ಕಾಡ್ ನ ಸರ್ಗಾನ್ ನ ಕುರಿತಾದ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರುವ ದಂತಕಥೆಗಳು ಅವನು ಪ್ರಸಿದ್ಧ, ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ರಾಜನಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದನು ಎಂದು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತವೆ. ದಂತಕಥೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ಅವನನ್ನು ವಿನಮ್ರ ಮೂಲದಿಂದ ಬಂದವನು ಮತ್ತು ಅವನ ಸ್ವಂತ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಏರುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸುತ್ತವೆಯಾದರೂ, ಅನೇಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿವೆ. ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಏಳನೆಯ ಶತಮಾನದಿಂದ ಬಹಳ ತಡವಾಗಿ ಬಂದ ಒಂದು ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಫಲಕವು, ಅವನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಒಬ್ಬ ಮಹಾ ಪುರೋಹಿತೆಯ ವಂಶಸ್ಥ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಅನಾಮಧೇಯ ತಂದೆಯ ವಂಶಸ್ಥನೆಂದು ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಅವನ ತಾಯಿ ತನ್ನ ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಸರ್ಗಾನ್ ನ ಜನನವನ್ನು ಮರೆಮಾಚಿದಳು, ಅವನನ್ನು ಜೊಂಡಿನ ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ(wicker basket) ಇಟ್ಟು ನದಿಯಲ್ಲಿತೇಲಿ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಳು. ಅಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಒಬ್ಬ ನೀರನ್ನು ಎಳೆಯುವವ ಅಖ್ಕಿಯಿಂದ(Aqqi) ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು. ದಂತಕಥೆಯ ಈ ಆವೃತ್ತಿಯು ಸರ್ಗಾನ್ ನನ್ನು ತನ್ನ ಜನ್ಮತಾಯಿ, ಮಹಾ ಪುರೋಹಿತಳ ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚು ಗಣ್ಯ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನೀರು ಎಳೆಯುವವನ ಹೆಚ್ಚು ವಿನಮ್ರ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ದತ್ತು ಪಡೆದ ನಂತರ ಅವನು ಹೇಗೆ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ರಾಜತ್ವದ ಕಡೆಗೆ ಮುನ್ನೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ತನ್ನ ವಿನಮ್ರ ಮೂಲದಿಂದ, ಅಕ್ಕದ್ ನ ಸರ್ಗಾನ್ ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಒಂದೊಂದಾಗಿ ಗೆದ್ದು, ಒಂದೇ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಿಂದ ಆಳಲ್ಪಡುವ ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಒಂದು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಅಥವಾ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದನು. ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ವಿಶಾಲ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಅಕ್ಕದ್ ನ ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿಯು ಸರ್ಗಾನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು, ಆದರೆ ಈ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಸರ್ಗಾನ್ ನನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಾವು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಅವನಿಗೆ ಆಪಾದಿಸಲು ಒಂದು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಅವನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದು. ಅವನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದುದ್ದಕ್ಕೂ ತನ್ನ ಮಿಲಿಟರಿ ವಿಜಯಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಏಕತೆಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಲು ತನ್ನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು, ಸ್ಟೆಲ್ಲೆ (stellae) (ಎತ್ತರವಾದ, ನೇರವಾದ ಸ್ತಂಭಗಳು) ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ಅಕ್ಕಡ್ ಅನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯಿಂದ, ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಅದರ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಅದನ್ನು ಉರ್ ಮತ್ತು ಸುಮೇರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಆರಂಭಿಕ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಕ್ಕಾಡ್ ನ ಸರ್ಗಾನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಅಕ್ಕಡ್ ಅನ್ನು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದನು ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ನಗರದ ವೈಭವವು ಸರ್ಗಾನ್ ನ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯ ಮತ್ತೊಂದು ಸಂಕೇತವಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಅದರ ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರದಿಂದಾಗಿ ನಗರವು ಜಾಗತಿಕ(cosmopolitan) ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು, . ಅಕ್ಕಾಡಿಯನ್ನರ ಅರಸರು ವ್ಯಾಪಾರ ಸರಕುಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ತೆರಿಗೆ ವಿಧಿಸಿದರು, ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗಗಳು ಭಾರತದವರೆಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿದವು. ಸರ್ಗಾನ್ ಐವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಿದನು. ಅವನ ಮಕ್ಕಳು, ಮೊಮ್ಮಗ ಮತ್ತು ಮರಿಮೊಮ್ಮಗ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹಿಡಿದಿಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಸುಮಾರು 200 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ನೆರೆಹೊರೆಯ ಜನರ ಆಕ್ರಮಣಗಳು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪತನಗೊಳಿಸಲು ಕಾರಣವಾದವು. ಅಕ್ಕಾಡಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದ ನಂತರ, ಹಮ್ಮುರಾಬಿ ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1792 ರಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು.

5.2 ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1792 – 1595)

ಸರ್ಗಾನ್ ನ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಬಯಸಿದ ಹಮ್ಮುರಾಬಿ, ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವಾದ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದನು. ತಾಮ್ರ ಮತ್ತು ಕಂಚಿನ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಶಿಸ್ತಿನ ಕಾಲಾಳುಗಳೊಂದಿಗೆ, ಅವನು ಅಕ್ಕಾಡ್ ಮತ್ತು ಸುಮೇರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದು ಬ್ಯಾಬಿಲೋನ್ ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದನು. ಅವನು ಇತರ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರೂ, ಹಮ್ಮುರಾಬಿ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಮ್ಮುರಾಬಿಯ ಶಾಸನ( the Stele of Hammurabi) ಎಂಬ ಕಪ್ಪು ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾದ ಕಾನೂನು ಸಂಹಿತೆಗೆ ಹಮ್ಮುರಾಬಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧನಾಗಿದ್ದಾನೆ.

ಹಮ್ಮುರಾಬಿಯ ಶಾಸನವು ಸಮಗ್ರ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಹಮ್ಮುರಾಬಿಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಾಸನ ಶಿಲೆಗಿಂತ ಮೊದಲು ಸಹ ಕಾನೂನಿನ ಸಂಹಿತೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಹಮ್ಮುರಾಬಿಯ ಸಂಹಿತೆಯು ಸಾಕಷ್ಟು ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಇನ್ನೂ ಸುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ತುಂಬಾ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಗಿದೆ. ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನೋಡಿದಂತೆ, ಶಾಸನದ ಮೇಲ್ಭಾಗವು ಹಮ್ಮುರಾಬಿ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ನ್ಯಾಯದ ದೇವರ ಮುಂದೆ ನಿಂತಿರುವುದನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, ಅವನಿಂದ ಹಮ್ಮುರಾಬಿ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಶಾಸನದ ಕೆಳಭಾಗವು 282 ನಿಯಮಗಳ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಸಂಹಿತೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ತತ್ವವೆಂದರೆ ಪ್ರತೀಕಾರದ ನಿಯಮವಾಗಿದೆ, ಅದು “ಕಣ್ಣಿಗೆ ಒಂದು ಕಣ್ಣು, ಹಲ್ಲಿಗೆ ಒಂದು ಹಲ್ಲು” ಅನ್ನು ಬಯಸುತ್ತದೆ. ಸಂಹಿತೆಯು ಅಪರಾಧಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಶಿಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿತು. ಆದರೆ ಅವು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ವರ್ಗದಿಂದ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ರಾಜ ಹಮ್ಮುರಾಬಿಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವಾಗ ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ನ್ಯಾಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸುವಾಗ, ಕಾನೂನು ಸಂಹಿತೆಯು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದೊಳಗಿನ ಜನರನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹ ನಡವಳಿಕೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ಹಮ್ಮುರಾಬಿಯ ಸಂಹಿತೆಯ ಆಯ್ದ ಭಾಗವು ಕೆಳಗೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ:

6. ಯಾರಾದರೂ ದೇವಾಲಯದ ಅಥವಾ ಆಸ್ಥಾನದ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಕದ್ದರೆ, ಅವನನ್ನು ಮರಣದಂಡನೆಗೆ ಗುರಿಪಡಿಸತಕ್ಕದ್ದು, ಮತ್ತು ಅವನಿಂದ ಕದ್ದ ವಸ್ತುವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವವನನ್ನು ಕೂಡ ಕೊಲ್ಲತಕ್ಕದ್ದು.

8. ಯಾರಾದರೂ ದನಕರುಗಳನ್ನು, ಕುರಿಗಳನ್ನು, ಕತ್ತೆಯನ್ನು, ಹಂದಿಯನ್ನು ಅಥವಾ ಮೇಕೆಯನ್ನು ಕದ್ದರೆ, ಅದು ದೇವರಿಗೆ ಅಥವಾ ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದರೆ, ಕಳ್ಳನು ಅದರ ಮೌಲ್ಯದ ಮೂವತ್ತರಷ್ಟು ಪಟ್ಟು ಪಾವತಿಸತಕ್ಕದ್ದು. ಪ್ರಾಣಿಗಳು ರಾಜನ/ರಾಜ್ಯದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಸೇರಿದವಾಗಿದ್ದರೆ ಅವನು ಹತ್ತು ಪಟ್ಟು ಪಾವತಿಸಬೇಕು; ಕಳ್ಳನಿಗೆ ಪಾವತಿಸಲು ಏನೂ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅವನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲಾಗುವುದು.

15. ಯಾರೇ ಆಗಲಿ, ಆಸ್ಥಾನದಿಂದ ಅಥವಾ ಸ್ವತಂತ್ರ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮನೆಯಿಂದ ಓಡಿಹೋದ ಪುರುಷ ಅಥವಾ ಸ್ತ್ರೀ ಗುಲಾಮರನ್ನು ತನ್ನ ಮನೆಗೆ ಬರಮಾಡಿಕೊಂಡರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಘೋಷಣೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಅದನ್ನು ಆಡಳಿತದ ಗಮನಕ್ಕೆ ತರದಿದ್ದರೆ, ಮನೆಯ ಯಜಮಾನನನ್ನು ಮರಣದಂಡನೆಗೆ ಗುರಿಪಡಿಸತಕ್ಕದ್ದು.

53. ಯಾರಾದರೂ ತನ್ನ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಸರಿಯಾದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಡಲು ತುಂಬಾ ಸೋಮಾರಿತನ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಹಾಗೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ; ಆಗ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಒಡೆದು ಎಲ್ಲಾ ಗದ್ದೆಗಳು ಜಲಾವೃತಗೊಂಡರೆ, ಯಾರ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಬಿರುಕು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತೋ ಅವನು ಹಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಾರಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ, ಮತ್ತು ಆ ಹಣವನ್ನು ಅವನಿಂದ ನಾಶವಾದ ಜೋಳದ ಬೆಳೆಯ ಬದಲಿಗೆ ಕೊಡತಕ್ಕದ್ದು.

108. ಒಬ್ಬ ಮದ್ಯದಂಗಡಿಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕಿಯು (ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ) ಪಾನೀಯದ ಪಾವತಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ತೂಕಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಜೋಳವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದೆ, ಹಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ, ಮತ್ತು ಪಾನೀಯದ ಬೆಲೆಯು ಜೋಳಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದರೆ, ಅವಳನ್ನು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಗುರಿಪಡಿಸಿ ನೀರಿಗೆ ಎಸೆಯತಕ್ಕದ್ದು.

110. ಒಬ್ಬ “ದೇವರ ಸಹೋದರಿ” ಮದ್ಯದಂಗಡಿಯನ್ನು ತೆರೆದರೆ, ಅಥವಾ ಕುಡಿಯಲು ಮದ್ಯದಂಗಡಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರೆ, ಆಗ ಈ ಸ್ತ್ರೀಯನ್ನು ಸುಟ್ಟು ಸಾಯಿಸುವುದು .

127. ಯಾರಾದರೂ ಒಬ್ಬ ದೇವರ ಸಹೋದರಿಯ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಯಾರದ್ದೋ ಒಬ್ಬರ ಹೆಂಡತಿಯ ಕಡೆಗೆ “ಬೆರಳು ತೋರಿಸಿದರೆ” (ಅಪಪ್ರಚಾರ) ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ರುಜುವಾತುಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೆ, ಅವನನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಮುಂದೆ ಕರೆದೊಯ್ಯತಕ್ಕದ್ದು ಮತ್ತು ಅವನ ಹುಬ್ಬನ್ನು ಗುರುತುಮಾಡತಕ್ಕದ್ದು. (ಚರ್ಮ ಅಥವಾ ಬಹುಶಃ ಕೂದಲನ್ನು ಕತ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ)

129. ಒಬ್ಬನ ಹೆಂಡತಿಗೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬನೊಡನೆ ಸಂಬಂಧವಿದ್ದರೆ (ಅಪರಾದದ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡರೆ – flagrante delicto) ಇಬ್ಬರನ್ನೂ ಕಟ್ಟಿ ನೀರಿಗೆ ಎಸೆಯತಕ್ಕದ್ದು, ಆದರೆ ಗಂಡನು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ರಾಜನು ತನ್ನ ಗುಲಾಮರನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಬಹುದು.

137. ಒಬ್ಬ ಪುರುಷನು ತನಗೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೆತ್ತ ಸ್ತ್ರೀಯಿಂದ ಅಥವಾ ತನಗೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೆತ್ತ ಹೆಂಡತಿಯವರಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಲು ಇಚ್ಚಿಸಿದರೆ, ಆಗ ಅವನು ಆ ಹೆಂಡತಿಗೆ ವರದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನೂ ಹೊಲ, ತೋಟ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಕೊಡತಕ್ಕದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅವಳು ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಬಹುದು. ಅವಳು ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದ ನಂತರ, ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಎಲ್ಲದರ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು, ಒಬ್ಬ ಮಗನಿಗೆ ಸಮನಾಗಿ, ಅವಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕು. ನಂತರ ಅವಳು ತನ್ನಇಷ್ಟದ ಪುರುಷನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಬಹುದು.

195. ಒಬ್ಬ ಮಗ ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ ಹೊಡೆದರೆ, ಅವನ ಕೈಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಬೇಕು.

196. ಒಬ್ಬನು ಇನ್ನೊಬ್ಬನ ಕಣ್ಣನ್ನು ಹೊರತೆಗೆದರೆ ಅವನ ಕಣ್ಣನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯತಕ್ಕದ್ದು. (ಕಣ್ಣಿಗೆ ಒಂದು ಕಣ್ಣು)

197. ಒಬ್ಬನು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನ ಮೂಳೆಯನ್ನು ಮುರಿದರೆ, ಅವನ ಮೂಳೆಯು ಮುರಿಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.

198. ಒಬ್ಬನು ಒಬ್ಬ ಮುಕ್ತ ಮನುಷ್ಯನ ಕಣ್ಣನ್ನು ಹೊರತೆಗೆದರೆ, ಅಥವಾ ಮುಕ್ತನಾದ ಮನುಷ್ಯನ ಮೂಳೆಯನ್ನು ಮುರಿದರೆ, ಅವನು ಒಂದು ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯವನ್ನು(gold mina) ಪಾವತಿಸಬೇಕು.

199. ಅವನು ಒಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನ ಗುಲಾಮನ ಕಣ್ಣನ್ನು ಹೊರತೆಗೆದರೆ, ಅಥವಾ ಒಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನ ಗುಲಾಮನ ಮೂಳೆಯನ್ನು ಮುರಿದರೆ, ಅವನು ಅದರ ಮೌಲ್ಯದ ಅರ್ಧದಷ್ಟನ್ನು ಪಾವತಿಸತಕ್ಕದ್ದು.

202. ತನಗಿಂತ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ದೇಹಕ್ಕೆ ಯಾರಾದರೂ ಹೊಡೆದರೆ, ಅವನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಎತ್ತಿನ ಚಾವಟಿಯಿಂದ ಅರವತ್ತು ಹೊಡೆತಗಳನ್ನು ಪಡೆಯತಕ್ಕದ್ದು.

203. ಸ್ವತಂತ್ರ ಜನನದ ಮನುಷ್ಯನು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಜನಿಸಿದ ಮನುಷ್ಯನ ದೇಹವನ್ನು ಅಥವಾ ಸಮಾನ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಹೊಡೆದರೆ, ಅವನು ಒಂದು ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯವನ್ನು ಪಾವತಿಸಬೇಕು.

205. ಸ್ವತಂತ್ರ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಗುಲಾಮನು ಯಾವುದೇ ಸ್ವತಂತ್ರ ಮನುಷ್ಯನ ದೇಹಕ್ಕೆ ಹೊಡೆದರೆ ಅವನ ಕಿವಿಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸತಕ್ಕದ್ದು.

ಹಮ್ಮುರಾಬಿಯು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಿದನು, ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದನು, ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದನು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದಕ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದನು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅವನು ರಸ್ತೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಅಂಚೆ ಸೇವೆಯ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಿದನು. ನೀರಾವರಿ ಕಾಲುವೆಗಳನ್ನು ಸಹ ನಿರ್ವಹಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಿದನು. ಹಮ್ಮುರಾಬಿಯ ಮರಣದ ನಂತರ, ಅವನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಅವನತಿ ಹೊಂದಿತು, ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಕುಗ್ಗಿತು. ಅನಾಟೋಲಿಯಾದಿಂದ ಬಂದ ಹಿಟ್ಟೈಟರು(The Hittites, from Anatolia) ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1595ರಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನ್ ನಗರವನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿ, ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಕೃತ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ತಂದರು.

5.3 ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (c. 900 – 612 BC)

ಮೊದಲ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಏಳನೆಯ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರದ ಉತ್ತುಂಗವನ್ನು ಕಂಡ ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು, ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಯಾವುದೇ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕಿಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು.

ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಿದ ಅದರ ಸುಸಜ್ಜಿತ ಸೈನಿಕರು ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾ, ಸಿರಿಯಾ, ಅನಾಟೋಲಿಯಾ, ಪ್ಯಾಲೆಸ್ಟೈನ್ ಮತ್ತು ನೈಲ್ ನದಿಯ ಮೂಲಕ ಈಜಿಪ್ಟಿನವರೆಗೆ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ತಮ್ಮ ಬಲವಾದ ಕಬ್ಬಿಣದ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಅವರು ನಗರಗಳ ರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ದಾಟಲು ಕೋಟೆ ಬಾಗಿಲು ಮುರಿಯಲು ಚೂಪು ತುದಿಯ ಮರದ ದಿಮ್ಮಿಗಳು (battering rams) , ಸುರಂಗಗಳು ಮತ್ತು ಚಲಿಸಬಹುದಾದ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಜೊತೆಗೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ನರು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು (ಬಹುಶಃ ಸುಮಾರು 150,000 ಸೈನಿಕರೊಂದಿಗೆ) ಅದು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಪದಾತಿಸೈನ್ಯ, ಅಶ್ವದಳ ಮತ್ತು ರಥಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಮಿಲಿಟರಿ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ನರು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಶತ್ರುಗಳಲ್ಲಿ ಭಯವನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು; ಅವರು ಗೆದ್ದ ರಾಜರ ಶಿರಚ್ಛೇದನ ಮಾಡಿದರು, ನಗರಗಳನ್ನು ಸುಟ್ಟರು, ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸೋತ ಶತ್ರು ಸೈನಿಕರನ್ನು ಛಿದ್ರಗೊಳಿಸಿದರು. ಒಬ್ಬ ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಸೈನಿಕನು ಹೇಳಿದ್ದು:

ಕಲಹ ಮತ್ತು ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ನಾನು ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿ ನಗರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡೆ. ನಾನು ಅವರ 3,000 ಜನರನ್ನು ಖಡ್ಗದಿಂದ ಹೊಡೆದೆ… ನಾನು ಅನೇಕ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಸೆರೆಹಿಡಿದೆ: ನಾನು ಅವರ ಕೆಲವು ತೋಳುಗಳನ್ನು [ಮತ್ತು] ಕೈಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿದೆ; ನಾನು ಇತರರ ಮೂಗು, ಕಿವಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಕಾಲುಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿದೆ. ನಾನು ಅನೇಕ ಸೈನಿಕರ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಹೊರತೆಗೆದೆ. ನಾನು ಜೀವಂತ [ಮತ್ತು] ತಲೆಗಳ ಒಂದು ರಾಶಿಯನ್ನು ಮಾಡಿದೆ. ನಾನು ಅವರ ತಲೆಗಳನ್ನು ನಗರದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಮರಗಳಿಗೆ ನೇತುಹಾಕಿದೆ.

ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ನರು ಸಂಭಾವ್ಯ ದಂಗೆಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ಈ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಮೂಲ್ಯ ಲೋಹಗಳು ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರುಗಳಂತಹ ಯುದ್ಧದ ಲೂಟಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಮಿಲಿಟರಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸಲು ಬಳಸಿದರು. ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ, ಅವರು ಪುರುಷರನ್ನು ತಮ್ಮ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ಬಯಸಿದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮತ್ತು ಅವರ ಆಡಳಿತವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ ಸಮುದಾಯಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸಲು ಪುನರ್ವಸತಿ ಮತ್ತು ಗಡೀಪಾರುಗಳನ್ನು ತಂತ್ರಗಳಾಗಿ ಬಳಸಿದರು. ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಪ್ರತೀಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ನರ ಖ್ಯಾತಿಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗ ದಂಗೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ, ಅತಿಯಾಗಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಕಪ್ಪಕಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಅವರು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು.

ತನ್ನ ಮಿಲಿಟರಿ ಬಲದ ಜೊತೆಗೆ, ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ತನ್ನ ನಗರಗಳ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಿಗೆ ಸಹ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರಗಳಾದ ನಿನೆವೆ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸೂರುಗಳಲ್ಲಿ(Nineveh and Assur) ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಮಿಲಿಯಗಟ್ಟಲೆ ಜನರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕವಾಗಿ, ರಾಜರು ಅಸಿರಿಯಾವನ್ನು ಆಳಿದರು, ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಗೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರನ್ನು ನೇಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಾಯಕರ ಮೇಲೆ ನಿಗಾ ಇಡಲು ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಿದರು. 100 ರಿಂದ 150 ರಾಜ್ಯಪಾಲರು, ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ರಾಜನ ಪರವಾಗಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ರಾಜನಿಗೆ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ವಿವಿಧ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು, ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ವಹಿಸಿದರು. ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನಂತರದ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ, ರಾಜರು ಈ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಅರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಠೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರು. ಆಚರಣೆಗಳು, ಹಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ರಾಜರು ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ದೊಡ್ಡ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಂತಹ ಸಭೆಗಳ ಪುರಾವೆಗಳು ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ರಾಜ ಮತ್ತು ಅವನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೋಲುವ ಯಾವುದಾದರೂ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿರಬಹುದು ಎಂಬ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಒಮ್ಮತವಿಲ್ಲ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಯಿತು; ಒಂದಾದ ಮೇಲೊಂದು ದಂಗೆಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದವು. ಅದರ ಮಿತಿಮೀರಿದ ವಿಸ್ತಾರವು ಮಿಲಿಟರಿಗೆ ಹತ್ತಿಕ್ಕಲು ಕಷ್ಟವಾದವು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 612ರಲ್ಲಿ ನಿನೆವೆಯ(Nineveh ) ನಗರದ ವಿಜಯದ ನಂತರ ಈ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಪತನಗೊಂಡಿತು.

5.4 ನ್ಯೂ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (c. 626 – 539 BCE)

ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದುರ್ಬಲಗೊಂಡ ನಂತರ, ನ್ಯೂ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. 100 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿ ಬಾಳಿದ ನ್ಯೂ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಅದರ ದೊರೆ ಎರಡನೇ ನೆಬುಕಡ್ನೆಜ್ಜರ್(Nebuchadnezzar II) ಮತ್ತು ಅದರ ಮಹಾನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವಂತೆ (ಹಳೆಯ ಒಡಂಬಡಿಕೆ / Old Testament ಎಂದೂ ಸಹ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ), ಕ್ರಿ.ಪೂ. 605-562ರವರೆಗೆ ಆಳಿದ ಎರಡನೇ ನೆಬುಕದ್ನೆಜ್ಜರನು ಒಬ್ಬ ನಿರ್ದಯ ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದನು. ಜೆರುಸಲೇಮಿನ(Jerusalem) ನಗರವನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿ, ನಗರದ ಅನೇಕ ಯೆಹೂದ್ಯರನ್ನು(Jews) ಬ್ಯಾಬಿಲೋನ್ ಗೆ(Babylon) ಗಡೀಪಾರುಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವನು ಕುಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದನು. ಸೆರೆಯಾಳುಗಳಾದ ಯೆಹೂದ್ಯರು ತಮ್ಮ ತಾಯ್ನಾಡಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಲು ಅವಕಾಶ ಸಿಗದಿದ್ದುದರಿಂದ, ದೇಶಭ್ರಷ್ಟರಾಗಿ ನರಳಿದರು. ಇಮ್ಮಡಿ ನೆಬುಕದ್ನೆಜ್ಜರನು ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿನ ಕೋಟೆಗಳು, ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಅರಮನೆಗಳಿಂದ ಮರುನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದನು. ಅವನು ಸುಮೇರಿಯನ್ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಾಡಿಯನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ನ್ಯೂ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾಚೀನ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯಾದ ವೈಭವದೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಸಿದನು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅವನು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಲಾಕೃತಿಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಹಮ್ಮುರಾಬಿಯಂತೆ ಹಳೆಯ ರಾಜರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಿದನು. ನೆಬುಕಡ್ನೆಜ್ಜರ್ ತನ್ನ ನಗರದ ಜಿಗ್ಗುರಾಟ್, ಎಟೆಮನಾಕಿ, ಅಥವಾ “ಸ್ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಅಡಿಪಾಯದ ದೇವಾಲಯ”ವನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಕೂಡ ಪಾತ್ರನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಜಿಗ್ಗುರಾಟ್ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಾಗ, ನಗರಕ್ಕಿಂತ ಹಲವಾರು ಅಂತಸ್ತು ಮೇಲಕ್ಕಿದ್ದಿತು ಮತ್ತು ಸ್ವರ್ಗವನ್ನು ತಲುಪಿದೆಯೇನೋ ಎಂಬಂತೆ ತೋರಿತು. ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಜಿಗ್ಗುರಾಟ್ ಹಳೆಯ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸಲಾದ ಬಾಬೆಲ್ ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗೋಪುರವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ನೆಬುಕದ್ನೆಜ್ಜರನ ಮತ್ತೊಂದು ಯೋಜನೆಯಾದ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿನ ತೂಗು ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ( the Hanging Gardens of Babylon) ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ನಂತರದ ಗ್ರೀಕ್ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಹೆರೊಡೋಟಸ್ ಇದನ್ನು ಪ್ರಪಂಚದ ಏಳು ಅದ್ಭುತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದನು. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ನೆಬುಕದ್ನೆಜ್ಜರ್ ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಗಾಗಿ ಹ್ಯಾಂಗಿಂಗ್ ಗಾರ್ಡನ್ ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಅವಳು ತನ್ನ ದೂರದ ತಾಯ್ನಾಡನ್ನು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ಅರಳಿಸಿದನು; ಛಾವಣಿಗಳು ಮತ್ತು ತಾರಸಿಗಳ ಮೇಲೆ ನೆಟ್ಟ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಉದ್ಯಾನಗಳನ್ನು ಸಸ್ಯಗಳ ಎಲೆಗಳು ಎತ್ತರದ ಗೋಡೆಗಳ ಕೆಳಗೆ ಚೆಲ್ಲುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬ್ಯಾಬಿಲೋನ್ ನ ಹ್ಯಾಂಗಿಂಗ್ ಗಾರ್ಡನ್ ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಖಚಿತವಾದ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪುರಾವೆಗಳು ಸಿಗದ ಕಾರಣ, ವಿದ್ವಾಂಸರು ಅದರ ಅತ್ಯಂತ ಸಂಭವನೀಯ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಅದರ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಹ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಲೇ ಇದ್ದಾರೆ. ಎರಡನೆಯ ನೆಬುಕದ್ನೆಜ್ಜರನ ಮರಣಾನಂತರ, ಕ್ರಿ.ಪೂ. 539ರಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ದೊಡ್ಡದಾದ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ನ್ಯೂ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರೆಗೂ, ಹೊರಗಿನ ಮಿಲಿಟರಿ ಒತ್ತಡಗಳು ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಸಂಘರ್ಷಗಳು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿದವು.

6. ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ಮಹತ್ವ

ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾವು ಕೆಲವು ಮೊದಲ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಉಗಮವನ್ನು ಕಂಡಿತು. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3000 ರಿಂದ 2300 ರವರೆಗೆ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದವು. ನಂತರ, ಅಕ್ಕಡ್ ನ ಸರ್ಗಾನ್ ಮತ್ತು ನಂತರದ ರಾಜರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಮೂರನೆಯ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಸುಮೇರಿಯನ್ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮ್ಯತೆಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು. ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ನಗರಗಳು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ಟೈಗ್ರಿಸ್ ಮತ್ತು ಯೂಫ್ರೆಟಿಸ್ ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಉಪನದಿಗಳ ಬಳಿ ಬೆಳೆದವು. ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ನೀರಾವರಿ, ಒಳಚರಂಡಿ ಕಂದಕಗಳು, ಜಲಾಶಯಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಪರಿಸರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಪ್ರವಾಹಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಪರಿಸರ ಸವಾಲುಗಳೊಂದಿಗೆ, ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಕೂಲವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರದ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳು ನಿರಾಶಾವಾದಿಯಾಗಿದ್ದವು. ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಊಹಿಸಲಾಗದು ಎಂದು ಅವರು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಪ್ರವಾಹಗಳು, ನೀರಿನ ಕೊರತೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಘಟನೆಗಳಿಗೆಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಸಿದ್ಧರಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅದು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಸಹ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು. ವ್ಯವಸಾಯವು ಅವರ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ಆಧಾರಸ್ತಂಭವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳು ದೂರ-ದೂರದ ವ್ಯಾಪಾರ ಜಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಂದ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. ಇದು ತಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದ ಅನೇಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಈ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳು ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು, ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರರ ಮೇಲೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿದವು, ರಾಜತ್ವವು ಅನೇಕ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಆಳುವವರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ದೇವಾಲಯಗಳ ಕೇಂದ್ರೀಕರಣ ಮತ್ತು ರಾಜತ್ವವು ಸ್ವರ್ಗದಿಂದ ಬಂದಿತು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ, ಈ ಸಮಾಜಗಳಿಗೆ ಧರ್ಮವು ಮೂಲಭೂತ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಪರಿಣತಿಯ ಸಾಕಷ್ಟು ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಸುಮೇರಿಯನ್ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಭಾಗಶಃ ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ವಿಶ್ವದ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಲಿಖಿತ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ನಲ್ಲಿ(ಮೊನಚು ಲಿಪಿ/ ಬೆಣೆಯಾಕಾರದ ಲಿಪಿ) ದಾಖಲಾದ ಮಾಹಿತಿಯ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ವಿದ್ವಾಂಸರು ಪ್ರಾಚೀನ ಸುಮೇರಿಯನ್ ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿನ ಜೀವನವನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಗಣಿತದಲ್ಲಿ ಸುಮೇರಿಯನ್ ರ ಅನೇಕ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಗಣಿತದಲ್ಲಿ ಅವರು 60 ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಗಣನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು (ನಾವು ಇನ್ನೂ ಸಮಯವನ್ನು ಮತ್ತು ಜ್ಯಾಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಭಜಿಸಲು 360° ವೃತ್ತವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂತೆ ಬಳಸುತ್ತೇವೆ). ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು ಆವಿಷ್ಕಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಕೆಲವು ನಗರಗಳು, ಬರವಣಿಗೆ ಮುಂತಾದುವು ಮೊದಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವಿಷ್ಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ದೊಡ್ಡ ರಾಜಕೀಯ ಘಟಕಗಳ ಸೃಷ್ಟಿ ಇನ್ನಿತರ ಮೊದಲ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳು ಇವರ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಾಧನೆಗಳಾಗಿವೆ.

ಅಕ್ಕಡಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ನಾಲ್ಕು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾ ಮತ್ತು ಫಲವತ್ತಾದ ಕ್ರೆಸೆಂಟ್ ನಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದವು. ಸುಮಾರು 1800 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸಿದವು, ಅನೇಕವೇಳೆ ಮಿಲಿಟರಿ ವಿಜಯ ಮತ್ತು ಬಲಪ್ರಯೋಗದ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಿದ್ದೂ ಇದೆ. ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಿದವು, ಅಲ್ಲದೆ ವಿಚಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಹರಡಿದವು. ಅವರ ಆಡಳಿತಗಾರರು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರದ ಅನುಸರಣೆ ಮತ್ತು ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ, ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ಇತರ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಕೊನೆಗೆ ಅವರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ಅಳಿದುಹೋದರು ಸಹ ಅವರ ಉದ್ದೇಶದಂತೆಯೇ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಮತ್ತು ಅವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ನಗರಗಳು ದಂತಕಥೆಗಳಾಗಿ ಇಂದಿಗೂ ಜೀವಂತವಾಗಿವೆ.

7. ಇಸ್ರೇಲಿಗರು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ಇಸ್ರೇಲ್

ಇಸ್ರೇಲಿಗರು, “ಅಥವಾ ಇಸ್ರೇಲಿನ ಮಕ್ಕಳು”, ಕೆನಾನಿನಲ್ಲಿ(Canaan) ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸೆಮೆಟಿಕ್-ಭಾಷಿಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅಬ್ರಹಾಮನನ್ನು ಅವನ ಮೊಮ್ಮಗ ಇಸ್ರಾಲನ ಮೂಲಕ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಿಕನೆಂದು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ಉರ್ ನಗರದಿಂದ ಅಬ್ರಹಾಮನು ನಿರ್ಗಮಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಹೀಬ್ರು ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಅವರ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದ, ಯೆಹೂದಿ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಅಬ್ರಹಾಮನು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಅವನು ಪ್ರಥಮ ಯೆಹೂದ್ಯನೆಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಎಲ್ಲ ಯೆಹೂದ್ಯರು ತಮ್ಮ ವಂಶಜನೆಂದು ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಿರಿಯನಾಗಿ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಆದರ್ಶಪ್ರಾಯನಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರಿಂದ ಹಳೆಯ ಒಡಂಬಡಿಕೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವಂತೆ, ಅಬ್ರಹಾಮನು ತನ್ನ ವಂಶಜರನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸುವಂತೆ ದೇವರೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಒಡಂಬಡಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡನು. ಇಂದಿನ ಯಹೂದಿಗಳು, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಮರು ಎಲ್ಲರೂ ಅಬ್ರಹಾಮನನ್ನು ಒಬ್ಬ ಗಮನಾರ್ಹ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಈ ಪ್ರಮುಖ ಏಕದೇವತಾವಾದಿ ಧರ್ಮಗಳು ಅಬ್ರಹಾಮನನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಮೂರೂ ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯುಳ್ಳವರು ಅಬ್ರಹಾಮನನ್ನು ಗೌರವಿಸುವುದು, ಪ್ರಪಂಚದ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಏಕದೇವತಾವಾದಿ ಧರ್ಮಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿವೆ ಎಂಬುದರ ಒಂದು ಸೂಚನೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದರಿಂದ ಇಸ್ರೇಲರು ಲೋಕ ಚರಿತ್ರೆಗೆ ನೀಡಿದ ಅಸಾಧಾರಣ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇಸ್ರೇಲರು ಏಕದೇವತಾವಾದ ಅಥವಾ ಏಕದೇವತಾರಾಧನೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಅಂದರೆ ಒಬ್ಬನೇ ದೇವರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವ ತನಕ (ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ತನಾಖ್, ಹೀಬ್ರು ಬೈಬಲ್, ಅಥವಾ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಬೈಬಲ್ ನ ಹಳೆಯ ಒಡಂಬಡಿಕೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುವ ಗ್ರಂಥ) ತಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಮೌಖಿಕವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಿದರು. ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳು ಇದುವರೆಗೆ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವಾದ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿವೆ.

ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಎರಡನೆಯ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ (ಪ್ರಾಯಶಃ ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1200 ಮತ್ತು 1000ರ ನಡುವೆ), ಇಸ್ರೇಲಿಗರು ಲೆವಂಟ್ (Levant) ನಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಲೆವಂಟ್ ಎಂಬುದು ಪೂರ್ವ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ; ಪ್ರಾಚೀನ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಅನಟೋಲಿಯಾದಿಂದ ಪೂರ್ವ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನನಿನ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದ ಕರಾವಳಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮುಖಜಭೂಮಿಯ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಸರಿಸುಮಾರು ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇಸ್ರೇಲಿನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ತೀರದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಇಂದಿನ ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ದಂಡೆ/ಪ್ಯಾಲೆಸ್ತೀನ್ ನ ವಿವಾದಿತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದ್ದವು.

ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲು ಬಳಸಲಾದ ಆಕರಗಳ ಕುರಿತು ವಿದ್ವಾಂಸರಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಇದೀಗ, ವಿದ್ವಾಂಸರು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1200 ಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚಿನ ಅವಧಿಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಲು ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳ ಮೇಲೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಅವಲಂಬಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಇತರ ಮೂಲಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ. ವಿವಾದದ ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳು ದಿನಾಂಕಗಳು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಠ್ಯಗಳ ಉದ್ದೇಶ, ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳು ಅವರು ವಿವರಿಸಿದ ಘಟನೆಗಳ ಶತಮಾನಗಳ ನಂತರ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟವು ಎಂಬ ವಾಸ್ತವತೆ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳು ಮತ್ತು ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸಂಗತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಪುರಾತತ್ವ ಶೋಧನೆಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿನ ಕಥನವನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸುತ್ತವೆಯೇ ಅಥವಾ ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತವೆಯೇ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಚರ್ಚೆ ನಡೆದಿದೆ. ಈ ಬಿಸಿಯಾದ ಚರ್ಚೆಗಳು, ಪ್ರಾಚೀನ ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಬರೆಯಲು ಸಹ ಸಾಧ್ಯವಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂದು ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿವೆ. ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ, ಈ ವಿಭಾಗವು ಹೀಬ್ರು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಒಂದು ಅವಲೋಕನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಧ್ಯವಾದಾಗ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಸಹಯೋಗದ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

8. ಆದಿ ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು / ಪ್ರಾಚೀನ ಇಸ್ರೇಲಿಗರು

ದಕ್ಷಿಣ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ತಮ್ಮ ತಾಯ್ನಾಡಾದ ಉರ್ ನಿಂದ ಜನರನ್ನು ಹೊರದಬ್ಬುವ ಘಟನೆಯಿಂದ ಶುರುಮಾಡಿ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ಟೈನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕೆನಾನಿನಲ್ಲಿ(Canaan) ಅವರು ನೆಲೆಸಿದ ಸಮಯದವರೆಗೆ, ಅಬ್ರಹಾಮನು ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಹೀಬ್ರು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಉರ್ ನ್ನು ತೊರೆಯುವ ಮೊದಲೇ, ಅಬ್ರಹಾಮನು ತನ್ನ ಹಿಂಬಾಲಕರಿಗೆ ಒಬ್ಬನೇ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಾದ ದೇವರ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಕುರಿತು ಬೋಧಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಉರ್ ನ ವಿಗ್ರಹಾರಾಧನೆ ಮತ್ತು ಪಾಪವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದನು. ಅಬ್ರಹಾಮನು ತನ್ನ ತಾಯ್ನಾಡನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕೆಂಬ ದೇವರ ಆಜ್ಞೆಗೆ ಒಪ್ಪಿದಾಗ, ದೇವರು ಅವನನ್ನು ಮತ್ತು ಅವನ ಎಲ್ಲ ವಂಶಜರನ್ನು ಹೇಗೆ ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದನು ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಕಥನವು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವರು ಅಬ್ರಹಾಮನೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಒಡಂಬಡಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದನು: “… ಮತ್ತು ನಾನು ನಿಮಗಾಗಿ ಒಂದು ಮಹಾನ್ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತೇನೆ, ನಾನು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸುತ್ತೇನೆ, ಮತ್ತು ನಾನು ನಿಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನು ಶ್ರೇಷ್ಠಗೊಳಿಸುತ್ತೇನೆ… ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮಿಂದ ಭೂಮಿಯ ಎಲ್ಲಾ ಕುಟುಂಬಗಳು ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಪಡೆಯುವಂತಾಗಲಿ.” ಯೆಹೂದ್ಯರು ಈ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯು ದೇವರೊಂದಿಗಿನ ತಮ್ಮ ವಿಶೇಷ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಯೆಹೂದಿ ನಂಬಿಕೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ಅನೇಕ ತಲೆಮಾರುಗಳ ನಂತರ ಅಬ್ರಹಾಮನ ಮೊಮ್ಮಗನಾದ ಇಸ್ರೇಲನು (ಜಾಕೋಬ್ ಎಂದೂ ಸಹ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವನು) , ಹೇಗೆ ಹನ್ನೆರಡು ಗಂಡುಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನೆಂಬುದನ್ನು ಪರಂಪರೆಯು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ಇಸ್ರಾಯೇಲಿನ ಹನ್ನೆರಡು ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರ ಪೂರ್ವಜರಾದರು. ಈ ಹನ್ನೆರಡು ಮಂದಿ ಪುತ್ರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ಜೋಸೆಫ್ / ಯುಸೂಫನು (Joseph) ಕ್ಷಾಮದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅನುಯಾಯಿಗಳನ್ನು ಕೆನಾನಿನಿಂದ ಈಜಿಪ್ಟಿಗೆ ನೆಲೆಸಲು ಕರೆದೊಯ್ದನು. ಬೈಬಲಿನ ಪಠ್ಯವು ವಿವರಿಸುವಂತೆ, ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ಮೊದಮೊದಲು ಸಂಪದ್ಭರಿತರಾಗಿದ್ದರು, ಬಲಶಾಲಿಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಫೇರೋಗೆ(Egyptian pharaoh) ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಹೆದರುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು, ಫರೋಹನು ಇಸ್ರೇಲಿಗರ ಶಿಶು ಜನನಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಗುಲಾಮ ದುಡಿಮೆಗೆ ಬಲವಂತಪಡಿಸಿದನು. ಮೋಸೆಸ್ ನ (Moses) ತಾಯಿಯು ಅವನನ್ನು ಒಂದು ಜಲನಿರೋಧಕ ಬುಟ್ಟಿಯೊಳಗಿಟ್ಟು ನೈಲ್ ನದಿಯಲ್ಲಿ ತೇಲಿಬಿಟ್ಟು ಅವನನ್ನು ಪಾರುಮಾಡಿದ್ದಳು. ತದನಂತರ ಮೋಸೆಸ್ ನು ತನ್ನ ಜನರನ್ನು ದಾಸ್ಯದಿಂದ ಪಾರುಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದನು. ಹೀಬ್ರು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, ದೇವರು ಮೋಸೆಸ್ ನಿಗೆ ತನ್ನ ಜನರನ್ನು ಈಜಿಪ್ಟಿನಿಂದ ಹೊರಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುವಂತೆ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿದನು. ಆ ನಿರ್ಗಮನವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಕಡೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣವಾಗಿ  ‘ವಿಮೋಚನಕಾಂಡ / ಸಾಮೂಹಿಕ ನಿರ್ಗಮನ'(Exodus) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮೋಸೆಸ್ ನು “ಇಸ್ರೇಲಿನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು” ಸಿನಾಯಿಗೆ(Sinai) ಕರೆದೊಯ್ದನು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಿನಾಯ್ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಈ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯು, ಎಲ್ಲ ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರನ್ನು ದೇವರೊಂದಿಗಿನ ಒಂದು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟಿಹಾಕಿತು. ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ದೇವರನ್ನು ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಆರಾಧಿಸಲು ಮತ್ತು ಆತನ ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ವಿಧೇಯರಾಗಲು ಸಮ್ಮತಿಸಿದರು, ಆದರೆ ದೇವರು ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತನ್ನ “ಆರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜನರು” ಎಂದು ದೃಢಪಡಿಸಿದನು, ಹಾಗೂ ತಾನೇ ಅವರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಈ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ, ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ಹತ್ತು ಅನುಶಾಸನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಸಮ್ಮತಿಸಿದರು. ಹೀಬ್ರು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, ದೇವರು ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರಿಗೆ ಸಿನಾಯಿ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಆಜ್ಞೆಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು, ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರಿಗೆ ಅವನನ್ನು ಮಾತ್ರ ಆರಾಧಿಸುವಂತೆ, ಸಬ್ಬತ್(Sabbath) ಆಚರಿಸುವಂತೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಹೆತ್ತವರನ್ನು ಗೌರವಿಸುವಂತೆ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿದನು. ಹತ್ತು ಆಜ್ಞೆಗಳು ವಿಗ್ರಹಾರಾಧನೆ, ಧರ್ಮನಿಂದನೆ, ಕೊಲೆ, ವ್ಯಭಿಚಾರ, ಕಳ್ಳತನ, ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಮತ್ತು ದುರಾಸೆಯನ್ನು ಸಹ ನಿಷೇಧಿಸುತ್ತವೆ.

ಅಬ್ರಹಾಮಿಕ್ ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ, ಸಬ್ಬತ್ ಅಥವಾ ಶಬ್ಬತ್ (ಹೀಬ್ರೂ ಧರ್ಮದಿಂದ) ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು ಆರಾಧನೆಗಾಗಿ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ದಿನವಾಗಿದೆ. ವಿಮೋಚನಕಾಂಡ ಪುಸ್ತಕದ(the Book of Exodus) ಪ್ರಕಾರ, ಸಬ್ಬತ್ ಏಳನೆಯ ದಿನದಂದು ವಿಶ್ರಾಂತಿಯ ಒಂದು ದಿನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವರು ಸೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ವಿಶ್ರಮಿಸಿದಂತೆ, ಅದನ್ನು ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯ ದಿನವಾಗಿ ಇಡುವಂತೆ ದೇವರಿಂದ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ಈ ಲಿಖಿತ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಯಹೂದಿ ನಂಬಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳು ಹೀಬ್ರು ಪಿತೃಗಳಿಂದ ಯೆಹೂದಿ ವಂಶಸ್ಥರನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತವೆ. ಅಬ್ರಹಾಂ, ಐಸಾಕ್, ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ (ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಯಾಕೋಬ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ)(Abraham, Isaac, Israel (alternatively known as Jacob)), ಮತ್ತು ಇಸ್ರಾಯೇಲಿನ ಹನ್ನೆರಡು ಪುತ್ರರು – ಇವರೇ ಆ ಪಿತೃ ಪ್ರಧಾನ ಪೂರ್ವಿಕರು. ಅವರು ಏಕದೇವತಾವಾದಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತನೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ದೇವರು ಮತ್ತು “ಇಸ್ರಾಯೇಲಿನ ಮಕ್ಕಳ” ನಡುವಿನ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸಹ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಆಳಿದ ಯೆಹೋವನೆಂಬ(Yahweh) ಒಬ್ಬನೇ ದೇವರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯಿಟ್ಟರು. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಅವರು ಯೆಹೋವನನ್ನು ನ್ಯಾಯವಂತನೂ ಕರುಣಾಮಯಿಯೂ ಆಗಿದ್ದನೆಂದು ಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಒಬ್ಬನೇ, ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ದೇವರು ಇದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ಅವನ ನಿಯಮಗಳು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬ ವಿಚಾರಗಳು ಇತರ ಏಕದೇವತಾವಾದಿ ಧರ್ಮಗಳ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಇಂದಿಗೂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತಿವೆ. ತಲ್ಮುದ್(Talmud) ನಂತಹ ನಂತರದ ಲಿಖಿತ ಮತ್ತು ಮೌಖಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ಯೆಹೂದಿ ನಂಬಿಕೆಗಳು, ನೈತಿಕತೆಗಳು, ಕಾನೂನುಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳ ಮತ್ತಷ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ.

9. ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಆಫ್ ಇಸ್ರೇಲ್

ವಿಮೋಚನಕಾಂಡದ(Exodus) ನಂತರ, ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ಕೆನಾನಿನಲ್ಲಿ೯Canaan) ಪುನರ್ ವಸತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಬೆರೆತುಹೋಗಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1000 ಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೊದಲು ಅವರು ಲೆವಂಟ್ ನಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಇಸ್ರಾಯೇಲಿನ ಹನ್ನೆರಡು ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಒಬ್ಬ ಸದಸ್ಯನಾದ ರಾಜ ಸೌಲನು King Saul (ಸು. 1030 – ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1009) ಮೊದಲ ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು, ಆದರೆ ಬಹಳ ಸೀಮಿತವಾದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನಷ್ಟೇ ಆಳಿದನು, ನಂತರ ಫಿಲಿಸ್ತ್ಯರೊಂದಿಗಿನ(Philistines) ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮಡಿದನು. ಅವನು ರಾಜನಾಗಿ ಪಟ್ಟಾಭಿಷಿಕ್ತನಾದ ನಂತರ ಏಕೀಕರಣದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು, ಆದರೆ ಅವನು ಸಾಯುವ ಮೊದಲು ತನ್ನ ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸೋಲಿಸಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಏಕೀಕರಣವನ್ನು ಸಹ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಅವನ ಮಗನಾದ ರಾಜ ಡೇವಿಡ್ ನನ್ನು(David) (ಕ್ರಿ.ಪೂ. 969) ಅನೇಕಸಾರಿ ಇಸ್ರಾಯೇಲಿನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಆಡಳಿತಗಾರ ಅಥವಾ ಒಬ್ಬ ಮಾದರಿ ರಾಜನೆಂದು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವನು ತನ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಜೆರುಸಲೇಮ್ ನಲ್ಲಿ ‘ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ ಡಮ್ ಆಫ್ ಇಸ್ರೇಲ್ (United Kingdom of Israel)‘ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ರಾಜ ಡೇವಿಡ್ ನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾದ ಅವನ ಮಗ ಸೊಲೊಮೋನನು(ಡೇವಿಡ್) ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ರೂಪಿಸಿದನು.

ಜನಪ್ರಿಯ ಸ್ಮರಣೆಯಲ್ಲಿ, ರಾಜ ಡೇವಿಡನು ಗೋಲಿಯತ್ ನನ್ನು(Goliath) ಸೋಲಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಬಹುಶಃ ಹೆಚ್ಚು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ. ಹೊಸದಾಗಿ ಏಕೀಕೃತಗೊಂಡ ಇಸ್ರಾಯೇಲಿನ ಗಡಿಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ, ಕೀರ್ತನೆಗಳ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಯೇಸುವಿನ ಪೂರ್ವಿಕನಾಗಿ ಡೇವಿಡನನ್ನು ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಸ್ಮರಿಸಿ ಕೊಂಡಾಡುತ್ತವೆ. ಡೇವಿಡನು ಒಬ್ಬ “ಯೋಧ ರಾಜನಾಗಿದ್ದನು” ಮತ್ತು ಅವನು ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸಲು ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಶತ್ರುಗಳೆರಡನ್ನೂ ಸೋಲಿಸಿದನು. ಅವನು ತನ್ನ ದೊಡ್ಡ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಮತ್ತು ನೆರೆಯ ಉಪನದಿ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಬಳಸಿದನು . ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ನೆರೆಹೊರೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಕಪ್ಪಕಾಣಿಕೆಗಳು ಬರುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ ಡೇವಿಡನ ಅಧೀನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶ್ರೀಮಂತ ರಾಜ್ಯವಾಯಿತು. ಈ ಸಂಪತ್ತಿನಿಂದ, ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಹಡಗನ್ನು(the Ark of the Covenant) (ಹೀಬ್ರು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ ಅದು ಹತ್ತು ಆಜ್ಞೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು) ಇರಿಸಲು ಒಂದು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಯೋಜನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಡೇವಿಡನು ಜೆರುಸಲೇಮನ್ನು(Jerusalem) ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಕಟ್ಟಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಮೊದಲೇ ಡೇವಿಡನು ಮರಣಹೊಂದಿದನು, ಆದರೆ ಕೀರ್ತನೆಗಳ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸ್ತೋತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ, ಇತರ ಸಾಧನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಂಪರೆಯು ಅವನನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸುತ್ತದೆ. ಅಬ್ರಹಾಮನಂತೆಯೇ ಡೇವಿಡನನ್ನೂಕೂಡ ಯಹೂದಿಗಳು, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಮರು ಒಬ್ಬ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಡೇವಿಡನ ಮಗನಾದ ರಾಜ ಸೊಲೊಮೋನನು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಶಾಂತಿಯುತವಾದ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಿದನು. ಜೆರೂಸಲೇಮಿನಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಯೆಹೂದಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಗುರಿಯನ್ನು ಅವನು ಸಾಧಿಸಿದನು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸ್ಮಾರಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೆ ಒಂದು ಶೇಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ, ಜೆರೂಸಲೇಮಿನ ಯಹೂದಿಗಳಿಗೆ ಕೇಂದ್ರಸ್ಥಾನವಾಯಿತು. ಪಶ್ಚಿಮ ಗೋಡೆ ಅಥವಾ ಅಳುವ ಗೋಡೆ(Western Wall or the Wailing Wall) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಯಹೂದಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಯ ತಾಣಗಳಾಗಿವೆ. ಸೊಲೊಮೋನನು ಒಂದು ಅರಮನೆಯನ್ನೂ, ಜೆರೂಸಲೇಮಿನ ನಗರದ ಸುತ್ತಲೂ ಒಂದು ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಗೋಡೆಯನ್ನೂ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಗಡಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಕೋಟೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವಂತೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದನು. ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕವಾಗಿ, ಸೊಲೊಮೋನನು ಹನ್ನೆರಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು, ಅವುಗಳನ್ನು ಪ್ಯೂವರ್ ಗಳು (purveyors – ಪೂರೈಕೆದಾರರು) ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಕಪ್ಪಕಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ವಸ್ತುವಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳೆಗಳು ಅಥವಾ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳಾಗಿ) ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹನ್ನೆರಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಜಿಲ್ಲೆಯು ರಾಜನಿಗೆ ಮತ್ತು ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆಒಂದೊಂದು ತಿಂಗಳು ಕಪ್ಪಕಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಹೊರಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸೊಲೊಮೋನನು, ಇಸ್ರಾಯೇಲಿನ ನೆರೆಹೊರೆಯವರೊಂದಿಗೆ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಶಾಂತಿಯುತ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದನು. ಅವನು ಮದುವೆಯ ಮೂಲಕ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸಹ ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡನು; ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಅವನಿಗೆ 700 ಹೆಂಡತಿಯರು ಇದ್ದರು! ಸೊಲೊಮೋನನ ಮರಣಾನಂತರ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ ಡಮ್ ಆಫ್ ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ ಆಗಿದ್ದದ್ದು ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಜುದಾ (Israel and Judah) ಎಂಬ ಎರಡು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ದೀರ್ಘಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಬಲವಂತದ ದುಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಉಪನದಿ ಪಾವತಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸೊಲೊಮೋನನ ಕೆಲವು ನೀತಿಗಳು ಈ ವಿಭಜನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು.

ಇಸ್ರಾಯೇಲಿನ ಏಕೀಕೃತ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಪತನದ ನಂತರ, ಹೀಬ್ರು ಸಂಪ್ರದಾಯವು, ದೇವರ ಪರವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದ ಮತ್ತು ಇಡೀ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಮಹಾನ್ ಪ್ರವಾದಿಗಳು ಅಥವಾ ಬೋಧಕರ ಮಹತ್ವವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ತಮ್ಮ ಒಡಂಬಡಿಕೆಗೆ ಬದ್ಧರಾಗಿಲ್ಲವೆಂದು ಅವರನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಲು ಯೆಹೋವನು(Yahweh) ಈ ಪ್ರವಾದಿಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಈ ನಂತರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾದಿಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜೆರೆಮಿಯಾ(Jeremiah) ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯ ಯೆಶಾಯರು(Second Isaiah), ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಒಂದು ಹೊಸ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು. ಅದು ಯೆಹೋವನು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವಾಗಿದ್ದುದರಿಂದ ಅದು ಹೆಚ್ಚು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿತ್ತು.

ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ನರು , ನಂತರ ಗ್ರೀಕರು ಮತ್ತು ಆನಂತರ ರೋಮನ್ನರು ಹಿಂದಿನ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಆಫ್ ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ ನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದರು. ಈ ವಿಜಯಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂಸೆಯು ಯೆಹೂದಿ ಜನರ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ದೇಶಭ್ರಷ್ಟರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು. ವಲಸಿಗರು(diaspora), ಅಂದರೆ, ತಮ್ಮ ತಾಯ್ನಾಡಿಗೆ ಮರಳಲು ಬಯಸುವ ಚದುರಿಹೋದ ಜನರು ಎಂಬ ಈ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಯಹೂದಿಗಳ ಸ್ವಂತಿಕೆಯ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಭಾಗಶಃ, ಈ ಇತಿಹಾಸದಿಂದಾಗಿ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯು ಯಹೂದಿಗಳ ಶಾಶ್ವತ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

10. ಇಸ್ರೇಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ

ಇಸ್ರೇಲಿಗಳು ಅಸಾಧಾರಣವಾದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಹೋದರು. ಅವರು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಏಕದೇವತಾವಾದಿಗಳಾಗಿದ್ದರು, ಒಬ್ಬನೇ ದೇವರನ್ನು ಆರಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ತಮ್ಮ ದೇವರನ್ನು ಅವರು ಯೆಹೋವ (Yahweh) ಎಂದು ಕರೆದರು. ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಲೋಕದ ಅವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳು, ಯೆಹೂದಧರ್ಮದ ಅಡಿಪಾಯದ ಪಠ್ಯಗಳಾಗಿ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಿದವು. ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಹಳೆಯ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಆಧಾರವಾಗಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳ ಭಾಗಗಳನ್ನು ದೈವಿಕ ಪ್ರಕಟನೆಗಳೆಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ಇತರ, ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರಭಾವಗಳೂ ಇದ್ದವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕ್ರೈಸ್ತರು ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಮರು, ಅಬ್ರಹಾಮ, ಮೋಶೆ ಮತ್ತು ದಾವೀದರೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳ ಹತ್ತು ಆಜ್ಞೆಗಳಂತಹ ಬೋಧನೆಗಳನ್ನು ಬಹಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಷ್ಟುಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಹೀಬ್ರು ಶಾಸ್ತ್ರವಚನಗಳು, ಯಾರೇ ಅಂತಸ್ತುಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ, ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ವಿಧೇಯರಾಗಲು ಬದ್ಧರಾಗಿರುತ್ತಾರೆಂಬ ವಿಚಾರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.

ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ ಡಮ್ ಆಫ್ ಇಸ್ರೇಲ್ – ಜೆರೂಸಲೇಮಿನಲ್ಲಿ ಎಂಬ ಹೊಸ ರಾಜಧಾನಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಏಕೀಕೃತ, ಶ್ರೀಮಂತ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು “ಸುವರ್ಣಯುಗ”ವಾಗಿತ್ತು,. ಈ ನಾಗರಿಕತೆಯು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ರಾಜನಿಗೆ ನಿಯೋಜಿತವಾದ ರಾಜಕೀಯ ಅಧಿಕಾರ, ಸ್ಮಾರಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇದು ಬಲವಾದ ಮಿಲಿಟರಿ, ಅನೇಕ ಉಪನದಿ ರಾಜ್ಯಗಳು, ದೂರದ ವ್ಯಾಪಾರ ಜಾಲಗಳು ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸಹ ನಿರ್ವಹಿಸಿತು.

11. ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟ್

ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸದ ನಮ್ಮ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟ್, ಪರಸ್ಪರ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪರ್ಕಗಳು, ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಪರಿಸರಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ, ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಮಾಜದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಉಗಮದ ಪರಿಶೀಲನೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿವೆ. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3100 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ನಾಯಕರು ಮೇಲಿನ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸಿ, ಪ್ರಬಲ ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿನ ಸಹಸ್ರಮಾನಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು, ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳ ಹಂಚಿಕೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು, ಈಜಿಪ್ಟ್ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಉಗಮಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವು.

ಪರಸ್ಪರ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಈಶಾನ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಜನರಿಗೆ ಪಳಗಿಸಿದ ಗೋಧಿ ಮತ್ತು ಬಾರ್ಲಿಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದವು, ಅವರು ಬೆಳೆದ ಎರಡು ಬೆಳೆಗಳು ಮತ್ತು ಅದರ ಹೆಚ್ಚುವರಿಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಭಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟ್ನ ಫರಾನಿಕ್, ಗಣ್ಯ ಮತ್ತು ನುರಿತ ವರ್ಗಗಳು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 10,000 ಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚಿನಿಂದಲೂ ಈಶಾನ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಜನರು ಕಾಡು ಬಾರ್ಲಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕ್ರಿ.ಪೂ. 7,000 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಫಲವತ್ತಾದ ಕ್ರೆಸೆಂಟ್ ನಿಂದ ಹರಡಿದ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡು, ಅವರು ಗೋಧಿ ಮತ್ತು ಬಾರ್ಲಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳು ಮತ್ತು ಮೇಕೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಸಾಕಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಇಂದು ಸಹಾರಾ ಮರುಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಪಶುಪಾಲನೆ ಸಾಧ್ಯವಿತ್ತು. ಆ ಅವಧಿಯು ಈಗಿನದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತೇವಾಂಶದಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಜನರು ಸಣ್ಣ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು, ಮತ್ತು ಒಲೆಗಳು, ಅರೆಯುವ ಕಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಶೇಖರಣಾ ಸಿಲೋಗಳ ಪುರಾತತ್ವ ಪುರಾವೆಗಳು ಇಂದು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ನೀರು ಇಲ್ಲದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಸಾಹತುಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಮೊಸಳೆ ಮೂಳೆಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು, ಅದೇ ರೀತಿಯ ಕುಂಬಾರಿಕೆ ಶೈಲಿಗಳೊಂದಿಗೆ, ನೈಲ್ ನದಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ದೂರದ ಈ ವಸಾಹತುಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಸಹ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪರಿಸರ ಬದಲಾವಣೆಯು ನೈಲ್ ನದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಹೂಳೆತ್ತುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಒಣಗುವಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 5,000 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ನೈಲ್ ನದಿಯ ಪ್ರವಾಹ ಪ್ರದೇಶದ ಆಚೆಗೆ ಕೃಷಿ ಮಾಡಲು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅನೇಕ ಜನರು ನೈಲ್ ನದಿಯ ಕಡೆಗೆ ಚಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹೊಂದಿಕೊಂಡರು, ಮತ್ತು ನೈಲ್ ನದಿಯು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಪಡೆಯಿತು.

ನೈಲ್ ನದಿಯು ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ, ಇದು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ನದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಪೋಷಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ: ವೈಟ್ ನೈಲ್ ಮತ್ತು ಬ್ಲೂ ನೈಲ್. ವೈಟ್ ನೈಲ್ ನದಿಯು ವರ್ಷವಿಡೀ ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಗ್ರೇಟ್ ಲೇಕ್ಸ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನೀಲಿ ನೈಲ್ ಇಥಿಯೋಪಿಯಾದ ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಯನ್ನು ದಾಟಿ ಪ್ರವಾಹದ ನೀರನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆ ತರುತ್ತದೆ. (ನಕ್ಷೆ 2.6 ರಲ್ಲಿ ನಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಯು ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಅಸ್ವಾನ್ ನಲ್ಲಿದೆ.) ಕ್ಯಾಟರಾಕ್ಟ್ ಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅವುಗಳ ಆಳವಿಲ್ಲದ, ಬಂಡೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾಪಿಡ್ ಗಳಿಂದಾಗಿ ದೋಣಿಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ, ನೈಲ್ ನದಿಯ ಪ್ರವಾಹ ಮೈದಾನವು ಕಿರಿದಾಗಿದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಿರ್ಜಲೀಕರಣದೊಂದಿಗೆ, ನದಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಸಾಂದ್ರತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾರುತಗಳು ನದಿಯ ಹರಿವಿನ ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಬೀಸುತ್ತವೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮೇಲಿನ ಈಜಿಪ್ಟ್ (ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ) ಮತ್ತು ಕೆಳ ಈಜಿಪ್ಟ್ (ಉತ್ತರಕ್ಕೆ) ನಡುವೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಮೇಲಿನ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮೊದಲ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಯಿಂದ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನದಿಯ ಸಂಚಾರವನ್ನು ಪ್ರದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಅಡೆತಡೆಯಿಲ್ಲದೆ ಮುಂದುವರಿಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ನೈಲ್ ನದಿಯ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನದಿಯು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2100 ಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ “ನೈಲ್ ಗೆ ಸ್ತೋತ್ರ”ದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಂತೆ, ನದಿಯು ಜೀವಕ್ಕೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು. ನೈಲ್ ನದಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ತುತಿ ತುಂಬಿದ ಗೀತೆಯು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ, “ಓ ನೈಲ್, ನಿಮಗೆ ಜೈ! ಅವನು ಈ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ನಿನ್ನನ್ನು ತಾನು ಪ್ರಕಟಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಐಗುಪ್ತಕ್ಕೆ ಜೀವವನ್ನು ಕೊಡಲು ಬರುವನು.”⁷ ನೈಲ್ ನದಿಯ ಹರಿವು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ವಸಾಹತು ಮಾದರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು, ಆದರೆ ನದಿಯು ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕೃಷಿ ಸಮುದಾಯಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು.

ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3600 ರಿಂದ ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3300 ರವರೆಗೆ, ನೈಲ್ ನದಿಯ ಪಕ್ಕದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಆ ನಿರ್ಜಲೀಕರಣದ ಯುಗದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಮಾಜಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡವು. ಈ ಸಮುದಾಯಗಳು ತಮ್ಮ ಪರಿಸರಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿದವು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಪರಿಣತಿಯ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮೇಲಿನ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ನಾಗಂಡ ಮತ್ತು ಹಿಯರಕೊನ್ಪೊಲಿಸ್ ನ ವಸಾಹತುಗಳಲ್ಲಿನ ಜನರು ಮರಗಳನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು, ಕಾಲುವೆಗಳು ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ನೀರಾವರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3500 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಅವರು ತೆರವುಗೊಳಿಸಿದ, ಕೃಷಿಯೋಗ್ಯವಾದ ಭೂಮಿಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಈ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಚದರ ಮೈಲಿಗೆ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಜನರ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಬಹುದು. ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಂತೆಯೇ, ಹಿರಾಕೊನ್ಪೊಲಿಸ್ ನಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ದೊರೆತ ಪುರಾತತ್ವ ಶೋಧನೆಗಳು, ವಸಾಹತುವಿನ ಗಣ್ಯವರ್ಗದವರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಮಾಧಿಗಳು, ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ವರ್ಣಚಿತ್ರದ ಸಮಾಧಿ, ಮತ್ತು ದಿನಕ್ಕೆ 300 ಗ್ಯಾಲನ್ ಗಳವರೆಗೆ ಬಿಯರ್ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಾರಾಯಿಯ ಅವಶೇಷಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಪರಿಣತಿ ಎರಡರ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಸಹ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ನಾಗಂಡ, ಹಿಯರಕೊನ್ಪೊಲಿಸ್ ಮತ್ತು ಅದೇ ರೀತಿಯ ಸಮುದಾಯಗಳ ಆರಂಭಿಕ ನಾಯಕರು ಮಳೆಯ ತಯಾರಕರು ಅಥವಾ ಪ್ರವಾಹದ ಕಮಾಂಡರ್ ಗಳಾಗಿ ಪರಿಸರದ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಿದರು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ಈ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ದೈವಿಕ ರಾಜತ್ವವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು, ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು, ಅವರು ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಥವಾ ಅವರ ವಂಶಸ್ಥರೊಂದಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಮೂಲಕ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತಗೊಳಿಸಿದರು. ಒಮ್ಮೆ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಏಕೀಕೃತಗೊಂಡ ನಂತರ, ಫೇರೋಗಳು ದೈವಿಕ ರಾಜರಾಗಿ, ದೇವತೆಗಳ ಸಾಕಾರರೂಪವಾಗಿ ಆಳಿದರು. ಅವರು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಲ್ಲಿ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದರು. ಎಲ್ಲವೂ ಸರಿಯಾಗಿ ನಡೆದಾಗ, ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದಕತೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಫರೋಗಳಿಗೆ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ನಡುವೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ.

ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಏಕೀಕರಣವನ್ನು ಕಾಲನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾದ ನರ್ಮರ್ ನ ಪ್ಯಾಲೆಟ್ (ಚಿತ್ರ 2.6 ಮತ್ತು ಚಿತ್ರ 2.7 ನೋಡಿ) ರಾಜ ನಾರ್ಮರ್ ದೇವರೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಾಗಶಃ ತನ್ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಕಾನೂನುಬದ್ಧಗೊಳಿಸಿದ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮೆನೆಸ್ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಕಿಂಗ್ ನಾರ್ಮರ್ ನನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ 3100 ರಲ್ಲಿ ಮೇಲಿನ (ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ) ಮತ್ತು ಕೆಳ (ಉತ್ತರಕ್ಕೆ) ಈಜಿಪ್ಟ್ ನ ಮೊದಲ ಏಕೀಕರಣಕಾರನೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ (ನಕ್ಷೆ 2.7 ನೋಡಿ). ಏಕೀಕರಣವು ಅಸ್ವಾನ್ ನ ಮೊದಲ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಯಿಂದ ನೈಲ್ ಮುಖಜಭೂಮಿಯವರೆಗೆ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸಿತು. ಹೈರಾಕೊನ್ಪೊಲಿಸ್ ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ನರ್ಮರ್ ನ ಪ್ಯಾಲೆಟ್, ಎರಡೂ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ರಾಜ ನರ್ಮರ್ ನ ವಿಜಯವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಚಿತ್ರ 2.6ರಲ್ಲಿನ ಬಲಬದಿಯಲ್ಲಿ ಅವನು ಮೇಲಿನ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಶತ್ರುವನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾದ ನರ್ಮರ್ ಮೇಲಿನ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕಿರೀಟವನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ರಾಜನ ಶಿರಚ್ಛೇದ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ, ಆದರೆ ಗೆದ್ದ ಶತ್ರುಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದ್ದಾನೆ. ಎಡಭಾಗವು ಅವನನ್ನು ಕೆಳ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕಿರೀಟವನ್ನು ಧರಿಸಿ, ಅವನ ವಿಜಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಧ್ವಜಧಾರಿಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸುವ ವಿಜಯಶಾಲಿ ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಿತ್ರಣಗಳು ಪ್ಯಾಲೆಟ್ ನ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹಾಥೋರ್ ದೇವತೆ ಮತ್ತು ಫಾಲ್ಕನ್ ಅನ್ನು ಸೇರಿಸುವಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, ಇದು ಹಿಯರಾಕೊನ್ಪೊಲಿಸ್ ನ ಪೋಷಕ ದೇವರು ಹೋರಸ್ ನ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದೆ, ನಂತರ ರಾಜವಂಶದ ಈಜಿಪ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ಅವನು ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಜತ್ವದ ದೇವತೆಯಾದನು.

ನರ್ಮರ್ ನ ಪ್ಯಾಲೆಟ್ ನ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಾಚೀನ ಚಿತ್ರಲಿಪಿಗಳಿವೆ. ಏಕೀಕರಣದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಲಿಪಿಗಳು (ಪದ ಅಥವಾ ಪದಗುಚ್ಛಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಚಿತ್ರ ಸಂಕೇತ) ಮತ್ತು ಫೋನೊಗ್ರಾಮ್ ಗಳನ್ನು (ಶಬ್ದವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಒಂದು ಸಂಕೇತ) ಸಂಯೋಜಿಸಿ, ಲಿಖಿತ ಪಠ್ಯವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು. ತೆರಿಗೆ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಣೆಯು ಹೈರೋಗ್ಲಿಫಿಕ್ಸ್ನ ಆರಂಭಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಅಗತ್ಯಗೊಳಿಸಿತು. ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮೂರು ವಿಭಿನ್ನ ಲಿಪಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು: ಚಿತ್ರಲಿಪಿ, ಹೈರಾಟಿಕ್ ಮತ್ತು ಡೆಮೋಟಿಕ್. ಚಿತ್ರಲಿಪಿಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಠ್ಯಗಳ ಆಯ್ಕೆಯ ಲಿಪಿಯಾಗಿ ಉಳಿದವು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಇತಿಹಾಸದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಚಿತ್ರಲಿಪಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಚಿರಪರಿಚಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಗಣ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲು ಕಲಾವಿದರು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನುರಿತ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ತಮ್ಮ ಗೋರಿಗಳ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಆಶ್ರಯದಾತರ ಜೀವನದ ವೈಭವೀಕರಿಸಿದ ವೃತ್ತಾಂತಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಚಿತ್ರಲಿಪಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಹಿರಾಟಿಕ್ ಮತ್ತು ಡೆಮೊಟಿಕ್ ಲಿಪಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು, ಅವು ಇತರ ಎರಡು ಲಿಪಿಗಳನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ತಡವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಅನೇಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿದರು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಆಡಳಿತವು ತನ್ನ ಅಧಿಕೃತ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಶಾಯಿ ಮತ್ತು ಪಪೈರಸ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಲು ಒಲವು ತೋರಿತು. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಸಾಕ್ಷರ ಜನರು ಬಹಿಷ್ಕಾರ, ಮುರಿದ ಮಡಕೆಗಳ ಚೂರುಗಳು ಮತ್ತು ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲಿನ ಚೂರುಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಔಪಚಾರಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂವಹನಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಳೆದ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ, ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಬಹಿರ್ದೆಸೆಯ ನಿಧಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಅದು ಸಾಕ್ಷರ ಗಣ್ಯರು ಮತ್ತು ನುರಿತ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ನಮಗೆ ಹೇಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾದಂತೆಯೇ, ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಪ್ರಪಂಚದ ಯಾವುದೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಲಿಖಿತ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಪ್ರಾಚೀನ ಬರವಣಿಗೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕಾಗದ (ಪಪೈರಸ್) ಜೊತೆಗೆ, ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿಯನ್ನರನ್ನು ಇತರ ಹಲವಾರು ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಶ್ಲಾಘಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಿರ್ಮಾಣ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ, ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ರ್ಯಾಂಪ್ ಮತ್ತು ಲಿವರ್ ಅನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಅವರು 365 ದಿನಗಳು, ಗಾಜು ತಯಾರಿಕೆ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು, ಅಂಕಗಣಿತ (ಆರಂಭಿಕ ದಶಮಾಂಶ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ) ಮತ್ತು ಜ್ಯಾಮಿತಿ, ಮತ್ತು ಮುರಿದ ಮೂಳೆಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಜ್ವರಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ 12 ತಿಂಗಳ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾದ ಕಲ್ಲಿನ ಕೆತ್ತನೆ ತಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಕರಕುಶಲ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು.

12. ರಾಜವಂಶದ ಈಜಿಪ್ಟ್

ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಏಕೀಕರಣದ ನಂತರದ 1500 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಅವಧಿಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸುತ್ತಾರೆ: ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (ಸು. 2660-2160 ಬಿ.ಸಿ.ಇ), ಮಧ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (c. 2040 – ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1640), ಮತ್ತು ಹೊಸ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (c. 1530-1070). ಆ ಅವಧಿಗಳ ನಿಖರವಾದ ದಿನಾಂಕಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿವೆ, ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಈ ವಿಸ್ತಾರಗಳು ಏಕೀಕೃತ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ರಾಜವಂಶದ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಫೇರೋಗಳು ಒಂದು ಏಕೀಕೃತ ಮೇಲಿನ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಆಳಿದರು. ಈ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಅವಧಿಗಳ ನಡುವೆ ಮಧ್ಯಾಂತರ ಅವಧಿಗಳಿದ್ದವು, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಫೇರೋಗಳು ಕಡಿಮೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಮಧ್ಯಂತರ ಅವಧಿಗಳು ರಾಜಕೀಯ ವಿಪ್ಲವ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಹಿಂಸಾಚಾರದಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು, ನಂತರದ ಅವಧಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಭಾಗಶಃ ವಿದೇಶಿ ಆಕ್ರಮಣಗಳಿಂದ ಉಂಟಾದವು.

ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಮಧ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಹೊಸ ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಐಗುಪ್ತದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ನಿರಂತರತೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದವು. ಈಜಿಪ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರವಾದ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಸಂಖ್ಯೆ, ಸ್ಥಿರವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣ, ಗಮನಾರ್ಹ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಿದ ಫೇರೋಗಳು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಫೆರೋಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸುವ ಒಂದು ಏಕೀಕೃತ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತವಿತ್ತು. ಈಜಿಪ್ಟ್ ರಾಜ ನಾರ್ಮರ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಏಕೀಕರಣದ ಅವಧಿಯಿಂದ ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡಂತೆ, ಫೇರೋಗಳು ಮತ್ತು ಗಣ್ಯವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಶ್ರೀಮಂತರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಗಳಾದರು. ಅವರು ತೆರಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯ ಮುಂಚಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯ ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.

ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜವಂಶದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭೇದಗಳು ಮತ್ತು ಶ್ರೇಣೀಕರಣಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ಥಿರವಾಗಿದ್ದವು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಗ್ರಾಮೀಣ ರೈತ ರೈತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಪ್ರವಾಹ ಬಯಲಿನ ಮೇಲೆ ಸಣ್ಣ ಮಣ್ಣಿನ ಗುಡಿಸಲುಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ತೆರಿಗೆಯಾಗಿ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದರು. ಅವರು ವ್ಯವಸಾಯ ಮಾಡದಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ತಿರುಗುವ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಫರೋನ ಸಮಾಧಿಯ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು. ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ದುಡಿಮೆಯು, ಫೇರೋನಿಂದ ಹಿಡಿದು ಆಳುವ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಪುರೋಹಿತರು, ಕುಲೀನರು, ಸೈನಿಕರು ಮತ್ತು ನುರಿತ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪಿರಮಿಡ್ಗಳು ಮತ್ತು ಗೋರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರ ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚು ಗಣ್ಯ ಮತ್ತು ನುರಿತ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು.

ರಾಜಮನೆತನದ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಂದುವರಿಕೆಯೆಂದರೆ ಸ್ತ್ರೀಯರು ಪುರುಷರಿಗೆ ತುಲನಾತ್ಮಕ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು. ಇತರ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿನ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಾನೂನು ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳಿವೆ. ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು; ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸಮಾಜವು ಪುರುಷರು ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮನೆ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿತು. ಸಮಾಜವು ನಿರೂಪಿಸಿದ ಲಿಂಗ ಪಾತ್ರಗಳು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವರ ಗಂಡಂದಿರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದರೆ, ಪುರುಷರನ್ನು ಅವರ ಉದ್ಯೋಗಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಪುರುಷರಿಗಿಂತ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಡೀರ್ ಎಲ್ ಮದೀನಾದಲ್ಲಿನ ಫರೋಹನ ಸಮಾಧಿಯ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ, ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಪುರುಷರಿಗೆ ಮನೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ವಸತಿಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವ ಈ ಪದ್ಧತಿಯ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ, ಗಂಡಂದಿರು ಮರಣಹೊಂದಿದ ಹೆಂಗಸರನ್ನು ಬದಲಿ ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ಕರೆತರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕೆಲವು ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕಾನೂನು ಇತರ ಅನೇಕ ವಿಷಯಗಳ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಲಿಂಗಗಳ ನಡುವೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಮಾನವಾಗಿತ್ತು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸ್ತ್ರೀಯರು ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆ ದಾಖಲೆಗಳು ಅವರು ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸ್ತ್ರೀಯರು ಸಹ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯಬಹುದು, ಕಾನೂನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಬದ್ಧವಾದ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತರಾಗಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಬಹುದಿತ್ತು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಹದಿನೈದನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಹಟ್ಶೆಪ್ಸುಟ್ ಎಂಬ ಸ್ತ್ರೀ ಫೇರೋಗಳೂ ಇದ್ದರು. ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಹೆಂಗಸರಿಗೆ ಕೊನೆಯ, ಪ್ರಾಯಶಃ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾದ, ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾದ ಹಕ್ಕು, ದಂಪತಿಗಳು ತಮ್ಮ ವಿವಾಹದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದ ಆಸ್ತಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗದಷ್ಟನ್ನು ಹೊಂದುವ ಅವರ ಹಕ್ಕು. ವಿವಾಹಿತ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವಿತ್ತು, ಅದು ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಆಸ್ತಿ ಅಥವಾ ವಿಚ್ಛೇದನವನ್ನು ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡುವ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಪಾತ್ರಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿನ ಪುರುಷರೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವರು ಪ್ರಾಚೀನ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರದ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು.

ಕಳೆದ ಹಲವಾರು ದಶಕಗಳಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪಾತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಉಳಿದಿರುವ ಕಾನೂನು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಈ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಗುಲಾಮಗಿರಿಯ ವ್ಯಾಪಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯದ ಒಂದು ಭಾಗವು ವಿವಿಧ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಗುಲಾಮಗಿರಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿನ ಗುಲಾಮರ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಬಹಳ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆ ಇದೆ. ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಗುಲಾಮರನ್ನು ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿರುವ ಒಮ್ಮತವು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ನಂತರದ ರಾಜವಂಶಗಳ ಬಹುಪಾಲು ಗುಲಾಮರು ಒಂದೋ ಯುದ್ಧ ಖೈದಿಗಳಾಗಿದ್ದರು ಅಥವಾ ಏಷ್ಯಾದಿಂದ ತರಲಾದ ಗುಲಾಮರಾಗಿದ್ದರು. ಗುಲಾಮರು ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅವರು ಕೃಷಿಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ ದುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರು, ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಗಣ್ಯವರ್ಗದವರಿಗೆ ಮನೆಕೆಲಸದವರಾಗಿದ್ದರು. ಗುಲಾಮರನ್ನು ಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ, ಅವರು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅವರನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಯಜಮಾನರ ಬಳಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಯಜಮಾನರು ನಿಸ್ಸಂದೇಹವಾಗಿಯೂ ತಮ್ಮ ಗುಲಾಮರನ್ನು ನಿಂದಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಫೇರೋಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೂಳಲು ಬಲಿಕೊಟ್ಟ ಸಾವಿರಾರು ಗುಲಾಮರ ಚಿತ್ರವು ರಾಜವಂಶದ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಮನುಮಿಷನ್ (ಗುಲಾಮನನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದು) ಸಾಮಾನ್ಯವಾದುದಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವರನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರೆ, ಹಿಂದಿನ ಗುಲಾಮರನ್ನು ಕಳಂಕಿತಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ; ಬದಲಾಗಿ, ಅವರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮುಕ್ತ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಭಾಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು. ಈಜಿಪ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಗುಲಾಮರ ಬಗ್ಗೆ ಈ ಹೊಸ ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ತೀರ್ಮಾನಗಳು, ವಂಶಪಾರಂಪರ್ಯ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳು, ಗೋರಿಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮ ತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿವೆ.

ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಫೇರೋಗಳು ದೈವಿಕತೆಯೊಂದಿಗಿನ ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಲು ಮತ್ತು ಅವರ ಐಹಿಕ ಮರಣದ ನಂತರ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಆರೋಹಣವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲು ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ನೋಡಿತು. ಚಿತ್ರ 2.9 ರಲ್ಲಿ ನೀವು ನೋಡಬಹುದಾದ ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳು ತಮ್ಮ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಫೇರೋಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿಯರ ಸಮಾಧಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಅವು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ನ ಅದ್ಭುತಗಳಾಗಿದ್ದು, ಫೇರೋಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ನಂತರದ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲು ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಫರೋಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ದೇಹಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಮಮ್ಮಿಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು, ಆಭರಣಗಳು, ಮೇಕಪ್, ಕುಂಬಾರಿಕೆ, ಆಹಾರ, ದ್ರಾಕ್ಷಾರಸ, ಬಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಓಲ್ಡ್ ಕಿಂಗ್ ಡಮ್ ನಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳೆಂದರೆ ಗಿಜಾ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿನ ಮೂರು ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳು, ಇವುಗಳನ್ನು ಒಬ್ಬ ತಂದೆ (ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಫೇರೋ ಖುಫು) ಮತ್ತು ಅವನ ಮಗ ಮತ್ತು ಮೊಮ್ಮಗನಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು, ಅವರೆಲ್ಲರೂ ನಾಲ್ಕನೇ ರಾಜವಂಶದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಳಿದರು.

ಫರೋಹ್ ಖುಫುಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಗೀಜಾದ ಗ್ರೇಟ್ ಪಿರಮಿಡ್ ಮೂರು ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. ಇಂದಿಗೂ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿದಿದೆ, ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿತ್ತು. 500 ಅಡಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರವಿರುವ ಇದು 200 ಚದರ ಗಜಗಳಷ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಆವರಿಸಿತ್ತು ಮತ್ತು 600 ಟನ್ ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದ ಬಗ್ಗೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ನುರಿತ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡಿವೆ- ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪಿರಮಿಡ್ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬಹುದು – ಮತ್ತು ಗುಲಾಮರಿಗಿಂತ ಕೌಶಲ್ಯರಹಿತ ಕೆಲಸಗಾರರ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ತಿರುಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ನುರಿತ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪಡೆಗಳು ಗ್ರೇಟ್ ಪಿರಮಿಡ್ ಆಫ್ ಗೀಜಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳು ಎಂದು ಈ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಗಿಜಾದ ಗ್ರೇಟ್ ಪಿರಮಿಡ್ ನಲ್ಲಿ ನುರಿತ ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಸನ್ ಗಳು, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳು, ಕಲಾವಿದರು ಮತ್ತು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಮತ್ತು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಂದಾಜು 20 ವರ್ಷಗಳು ಬೇಕಾಯಿತು, ಜೊತೆಗೆ ಭಾರವಾದ ಚಲಿಸುವ ಮತ್ತು ಎತ್ತುವಳಿ ಮಾಡುವ ಸಾವಿರಾರು ಕೌಶಲ್ಯರಹಿತ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಜೊತೆಗೆ. ಗೀಜಾದ ಗ್ರೇಟ್ ಪಿರಮಿಡ್ ನ ನಿರ್ಮಾಣವು ಒಂದು ಅಗಾಧವಾದ, ದುಬಾರಿ ಸಾಧನೆಯಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭಿನ್ನತೆ, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಫೇರೋಗಳ ಮಹಾನ್ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಂತರದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗೆ ಪಿರಮಿಡ್ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ.

ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದ ಜೊತೆಗೆ, ಓಲ್ಡ್ ಕಿಂಗ್ ಡಮ್ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು ಮತ್ತು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಶಾಂತಿಯುತ ಅವಧಿಯಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು. ಫರೋಹನ ಸರ್ಕಾರವು ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿತು, ಈಜಿಪ್ಟ್ ಧಾನ್ಯ ಮತ್ತು ಚಿನ್ನವನ್ನು (ಎರಡನೆಯದು ನುಬಿಯಾದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ) ರಫ್ತು ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಮರಮುಟ್ಟುಗಳು, ಸಾಂಬಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳು, ದಂತ ಮತ್ತು ಇತರ ಐಷಾರಾಮಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಈಜಿಪ್ಟ್ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಿರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ವಿದೇಶಿ ಮಿಲಿಟರಿ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು. ಸುಮಾರು 400 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬಾಳಿದ ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು, ಫರೋಹನ ಅಧಿಕಾರದ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶ್ರಮವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಸರ್ಕಾರದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮೂಲಕ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಐದನೇ ರಾಜವಂಶದಲ್ಲಿ ಫರೋಗಳ ಶಕ್ತಿಯು ಕ್ಷೀಣಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಬರಗಾಲ ಮತ್ತು ಕ್ಷಾಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ನಿರಂತರ ಪರಿಸರ ಬದಲಾವಣೆ, ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಬೃಹತ್ ವೆಚ್ಚದೊಂದಿಗೆ ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕೊನೆಯ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಫೇರೋಗಳನ್ನು ಬಡತನಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಿತು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಐದನೇ ರಾಜವಂಶದಿಂದ ಈಜಿಪ್ಟಿನ 42 ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ಆಳಿದ ನೋಮ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ವತಂತ್ರರಾದರು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯವು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಿದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಒಂದು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹೊಡೆತವಾಗಿ, ಫೇರೋಗಳು ವ್ಯಾಪಾರದ ಮೇಲಿನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ರಾಜವಂಶದ ನಾಯಕರು ಇನ್ನೂ ತಮ್ಮನ್ನು ಫೇರೋಗಳು ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2180 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಏಕೀಕೃತ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮೇಲೆ ಅವರಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಅಧಿಕಾರವಿರಲಿಲ್ಲ.

ಸರಿಸುಮಾರು 150 ವರ್ಷಗಳ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಪ್ರಥಮ ಮಧ್ಯಂತರ ಅವಧಿಯ ನಂತರ, ಎರಡನೆಯ ಫರೋಹ್ ಮೆಂಟೊಹೋಟೆಪ್ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಪುನಃ ಒಂದುಗೂಡಿಸಿ ಮಧ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ಮಧ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ನಾಮಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿ ಯಂತ್ರದ ಮರುಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು. ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಫೇರೋಗಳು ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಹಳೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಥೀಬ್ಸ್ ನಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಲಿಶ್ತ್ ಗೆ, ಮೇಲಿನ ಮತ್ತು ಕೆಳಭಾಗದ ಈಜಿಪ್ಟ್ ನಡುವಿನ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ದೂರಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದರು. ಮಿಲಿಟರಿ ದಂಡಯಾತ್ರೆಗಳೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ರಾಜ್ಯದ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಲೆಬನಾನ್ ಗೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ನೈಲ್ ನದಿಯ ಎರಡನೇ ಕ್ಯಾಟರಾಕ್ಟ್ ವರೆಗೆ ನುಬಿಯಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು. ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಈ ವಿಸ್ತರಣೆಯೊಂದಿಗೆ, ಈಜಿಪ್ಟ್ ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವ್ಯಾಪಾರ ಸರಕುಗಳ ಪ್ರವೇಶವಿತ್ತು, ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ವೃತ್ತಿಪರ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಹೊಸ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ಈ ವೃತ್ತಿಪರ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಫರೋಗಳಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಮತ್ತು ನೀರಾವರಿಯಂತಹ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು. ಮಧ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಫರೋಗಳು ಬೃಹತ್ ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೇಲೆ ಕಡಿಮೆ ಗಮನ ಹರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಮರುಸಂಘಟನೆ, ಮಿಲಿಟರಿ ದಂಡಯಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಮೂಲಸೌಲಭ್ಯಗಳ ದುರಸ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಹರಿಸಿದರು. ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಲ್ಲದ ಆಡಳಿತಗಾರರ ವಿವಾದಗಳು ಎರಡನೇ ಮಧ್ಯಂತರ ಅವಧಿಗೆ ಕಾರಣವಾದವು. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಎರಡೂ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಆಕ್ರಮಿಸಲಾಯಿತು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1670 ರಲ್ಲಿ ಹಿಕ್ಸೊಗಳು ಉತ್ತರದಿಂದ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ಕಂಚಿನ ಮತ್ತು ಕುದುರೆ-ಎಳೆಯುವ ರಥಗಳನ್ನು ತಂದರು, ಇದು ಕೆಳ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲಲು ಮತ್ತು ನೈಲ್ ಡೆಲ್ಟಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 100 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುವ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಅವರಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ, ನುಬಿಯಾದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡ ಕುಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಮೇಲಿನ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಅಸ್ವಾನ್ ವರೆಗೆ ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಹೀಗಾಗಿ, ಎರಡನೇ ಮಧ್ಯಂತರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಿದರು.

ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1530ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಮರುಸಂಘಟಿತ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಹೊಸ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿಯ ಯುಗವನ್ನು ಕಂಡಿತು, ಫರೋಗಳ ಸಮಾಧಿ ಪದ್ಧತಿಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು, ಮತ್ತು ಫರೋ ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ-ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಏಕದೇವತಾವಾದದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಅವಧಿಯ ಉಗಮವನ್ನು ಕಂಡಿತು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1530ರಲ್ಲಿ, ಅಹ್ಮೋಸ್ ದಿ ವಿಮೋಚಕ (ಅಹ್ಮೋಸ್ I) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಫೇರೋ ಹೈಕ್ಸೊಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಕಸ ಗುಡಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದನು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1500 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸೈನ್ಯವು ನುಬಿಯಾಕ್ಕೆ ನುಗ್ಗಿತು, ಕುಶ್ ನನ್ನು ನೈಲ್ ನದಿಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಗೆ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ದಿತು (ನಕ್ಷೆ 2.8 ನೋಡಿ). ಮೊದಲನೆಯ ಅಹ್ಮೋಸ್ ನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದ ಫೇರೋಗಳು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದಂತೆ, ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸೈನ್ಯವು ಪೂರ್ವ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ಟೈನ್ ಮತ್ತು ಸಿರಿಯಾಗಳಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿತು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಕುಶ್ ಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಈಜಿಪ್ಟ್ ಉಪ-ಸಹಾರಾ ಆಫ್ರಿಕಾಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿತು. ಹಿಕ್ಸೋಸ್ ನ ರಥದ ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ಲೋಹದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಈಜಿಪ್ಟ್ ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿತು. ಈಜಿಪ್ಟ್ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಮತ್ತು ಹೊಸ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು.

ಈಜಿಪ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಮಾಧಿ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಮತ್ತು ಧರ್ಮದ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ, ಇತರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಳು. ಹೊಸ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಫೇರೋಗಳು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಗಣ್ಯರು ಥೀಬ್ಸ್ ನಿಂದ ನೈಲ್ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಇರುವ ರಾಜರ ಕಣಿವೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಆದ್ಯತೆಯ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡರು. ಗೋರಿ ದರೋಡೆಕೋರರಿಂದ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತವಾದ ಸಮಾಧಿಗಳನ್ನು ಅವರು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳ ಬದಲಿಗೆ, ಅವರು ರಾಜರ ಕಣಿವೆಯ ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಬೃಹತ್ ಕಲ್ಲಿನ ಗೋರಿಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿದರು. ರಾಜರ ಕಣಿವೆಯ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಗೋರಿಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಆದ್ದರಿಂದ ಫರೋಗಳ ಭಯಗಳು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದವು. ರಾಜಮನೆತನದ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಮಾಧಿಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡುವುದು ಸಹ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ರಾಜ ಟುಟಾಂಖಾಮೆನ್ ನ ಸಮಾಧಿಯು ಒಂದು ಪರಿಚಿತ ಅಪವಾದವಾಗಿದೆ. ಅವನ ಸಮಾಧಿಯು ಸಹಸ್ರಮಾನಗಳಿಂದ ಅಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು, ಮತ್ತು ರಾಜ ಟುಟಾಂಖಾಮೆನ್ ನ ಚಿತ್ರವು ನಮಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿದಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವನ ಸಮಾಧಿಯು 1922 ರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಾಗೆಯೇ ಕಂಡುಬಂದಿತು.

ರಾಜವಂಶದ ಈಜಿಪ್ಟಿನಾದ್ಯಂತ, ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿರಂತರತೆಯು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸಮಾಜವನ್ನು ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿ ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸಿದರು, ಅಂದರೆ ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದ ದೂರ ಸರಿದರು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಏಕತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತವೆ. ರಾಜವಂಶದ ಅವಧಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ, ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಆತ್ಮವು ವಿಭಿನ್ನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದರು. ಕಾ ಎಂಬ ಒಂದು ಭಾಗವು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಸಾವಿನ ನಂತರ ದೇಹದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಮಮ್ಮಿಗಳ ವಿಸ್ತೃತ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಮರಣಾನಂತರ ತಮ್ಮ ಕಾವನ್ನು ಇಡಲು ಸಣ್ಣ ಸಮಾಧಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು . ಆತ್ಮದ ಮತ್ತೊಂದು ಭಾಗವಾದ ಬಾ, ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುಣಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ, ಅದು ಜೀವಂತ ಮತ್ತು ಸತ್ತವರ ಪ್ರಪಂಚಗಳ ನಡುವೆ ಚಲಿಸಬಹುದು. ಮರಣಾನಂತರ, ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಿದರೆ, ಅವರ ಕಾ ಮತ್ತು ಬಾ ತಮ್ಮ ಅಖ್ ಅಥವಾ ಆತ್ಮವನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತೆ ಒಂದಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬಿದ್ದರು . ಅವರು ಸರಿಯಾದ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದರೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ತೀರ್ಪನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಹಾದುಹೋದರೆ (ಅಲ್ಲಿ ಅವರು 42 “ನಕಾರಾತ್ಮಕ ತಪ್ಪೊಪ್ಪಿಗೆಗಳನ್ನು” ಪಠಿಸಿದರೆ ಮತ್ತು ಒಸಿರಿಸ್ ದೇವರು ತಮ್ಮ ಹೃದಯಗಳನ್ನು ಗರಿಯ ವಿರುದ್ಧ ತೂಗಿದರು), ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ತಮ್ಮ ಪುನರುತ್ಥಾನಗೊಂಡ ಆತ್ಮವಾದ ತಮ್ಮ ಅಖ್, ನಂತರದ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯನ್ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ನಂತರದ ಜೀವನವನ್ನು ಆಹ್ಲಾದಕರವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದರು. ನಂತರದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ, ಅವರು ನೀಲಿ ಆಕಾಶ, ಒಪ್ಪಿತ ಹವಾಮಾನ ಮತ್ತು ಪರಿಚಿತ ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಜನರೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದರು. ಕೃಷಿಯಂತಹ ದೈನಂದಿನ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದೇ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಅನೇಕ ಹವ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಆನಂದಿಸಲು ಅವರು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದರು. ಶತಮಾನಗಳಾದ್ಯಂತ, ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನವನ್ನು ಜೀವನದ ಆರಾಮದಾಯಕ ಕನ್ನಡಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಮಾಡಿದರು.

ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಒಂದು ಬದಲಾವಣೆಯೆಂದರೆ, “ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನದ ಪ್ರಜಾತಾಂತ್ರಿಕೀಕರಣ”. ಮಧ್ಯ ರಾಜ್ಯದ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾಲವು ಮುಂದುವರಿದಂತೆ, ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನವನ್ನು ಆಶಿಸಿದರು. ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಕೇವಲ ಫೇರೋ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಗಣ್ಯವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ ನಂತರದ ಜೀವನವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಮೃತನ ಪುಸ್ತಕದಂತಹ ಶವಸಂಸ್ಕಾರದ ಪಠ್ಯಗಳ ಹೆಚ್ಚಿದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರುವಂತೆ, ಸಮಾಜದ ಎಲ್ಲಾ ವಲಯಗಳೂ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದವು. ವಿಭಿನ್ನ ವಿಧಾನಗಳ ಜನರು ಸತ್ತವರ ಪುಸ್ತಕದಿಂದ (ಅಥವಾ ಅದೇ ರೀತಿಯ ಪಠ್ಯ) ಮಂತ್ರಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪಪೈರಸ್ ಅನ್ನು ಶವಪೆಟ್ಟಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾಧಿ ಕೋಣೆಗಳಿಗೆ ಜಾರುತ್ತಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಮೃತ ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರರು ಭೂಗತ ಲೋಕದ ಮೂಲಕ ಆಹ್ಲಾದಕರವಾದ ನಂತರದ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಅವರು ಈ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದ್ದರು. ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಅದರ ಪರಿಚಿತತೆ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ತಮ್ಮ ಲೌಕಿಕ ಮರಣದ ನಂತರ ಈ ನಿರಂತರ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಎದುರು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ಅವರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಮತ್ತು ಹೊಸ ದೇವತೆಗಳ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದಂತೆ, ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಹೊಸ ದೇವರುಗಳು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಿದರು. ಪ್ರಾಚೀನ ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯನ್ನರಂತೆ, ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಬಹುದೇವತಾವಾದಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ದೇವತೆಗಳ ಕೆಲವು ಪಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ಕಥೆಗಳು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಬದಲಾದವು; ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಸಹಸ್ರಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಉಳಿದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ರೆ, ಒಸಿರಿಸ್, ಹೋರಸ್ ಮತ್ತು ಇಸಿಸ್, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಪ್ಯಾಂಥಿಯೋನ್ ನ ಕೆಲವು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲು, ರಾಜವಂಶದ ಈಜಿಪ್ಟಿನಾದ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿತ್ತು. ರೇ ಸೂರ್ಯದೇವ, ಒಸಿರಿಸ್ ನಂತರದ ಪ್ರಪಂಚದ ದೇವರು, ಅವನು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಚಕ್ರಗಳನ್ನು (ನೈಲ್ ನದಿಯ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಹದಂತೆ) ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದನು, ಹೊರಸ್ ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಯ ದೇವತೆಯಾದನು, ಮತ್ತು ಐಸಿಸ್ ಗುಣಪಡಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ತಾಯ್ತನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದೇವತೆಯಾಗಿದ್ದಳು. ಮಧ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅಮುನ್, ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಥೀಬ್ಸ್ ನಗರದ ಪೋಷಕ ಸಂತ ಮತ್ತು ನಂತರ ಫರೋಹನ ತಂದೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು, ನಂತರ ಸೂರ್ಯದೇವನಾದ ರೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಈಜಿಪ್ಟ್ ಪ್ಯಾಂಥಿಯೋನ್ ನ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ದೇವರಾದ ಅಮುನ್-ರೆ ಆಗುತ್ತಾನೆ. ಅಮುನ್-ರೆ ಈ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಪ್ಯಾಂಥಿಯೋನ್ ನ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನ್ಯೂ ಕಿಂಗ್ ಡಮ್ ನ ಬಹುಭಾಗದ ಮೂಲಕ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡನು. ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಪವಾದವು ಫರೋ ಅಖೆನಾಟೆನ್ ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿತು.

ಫರೋ ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಅಮರ್ಣ ಕಾಲ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವದನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1350 ರಿಂದ 1325 ರವರೆಗೆ ಇದ್ದ ಅಮರ್ಣ ಯುಗವು ಅದರ ರಾಜ್ಯ-ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಏಕದೇವತಾವಾದಕ್ಕೆ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಆಮೂಲಾಗ್ರ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದನು, ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಮರುಭೂಮಿಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿನ ಟೆಲ್ ಎಲ್ ಅಮರ್ನಾಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದನು, ಇದು ಅಟೆನ್ ನ ಆರಾಧನೆಗೆ ಮತ್ತು ಇತರರಿಗಿಂತ ಫರೋಹನ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮೀಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮಧ್ಯರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರಾಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಅನೇಕ ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾಗಿದ್ದ ಅಟೆನ್, ಸಕಲ ಜೀವರಾಶಿಗಳ ಬುನಾದಿಯಾದ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ದೇವರಿಗೆ ಉನ್ನತಿಯನ್ನು ಪಡೆದನು. “ಅಟೆನ್ ಗೆ ಮಹಾ ಸ್ತೋತ್ರ” ಸೂರ್ಯನೊಂದಿಗಿನ ಅಟೆನ್ ದೇವರ ಒಡನಾಟವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, ಸೂರ್ಯನಂತೆ, ಅವನ “ಕಿರಣಗಳು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅಪ್ಪಿಕೊಂಡವು”.⁸ ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಹೊಸ ರಾಜಧಾನಿಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಟೆನ್ ನ ಮಹಾನ್ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಇದು ಛಾವಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿಗೆ ತೆರೆದಿತ್ತು. ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಮಾರ್ಪಡಿಸಿ ತನ್ನನ್ನು ಅಟೆನ್ ನ ಮಗನೆಂದು ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಹೊಸ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪ್ರಕಾರ, ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಮಾತ್ರ ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಏಕೈಕ ದೇವರಾದ ಅಟೆನ್ ನೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಅಟೆನ್ ನ ಏಕತ್ವವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಇತರ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡನು ಮತ್ತು ಈ ಹಿಂದೆ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಬಲ ದೇವತೆಯಾಗಿದ್ದ ಅಮುನ್ ಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ವಿರೂಪಗೊಳಿಸಿದನು. ಅಟೆನ್ ಮತ್ತು ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಅವರ ವಿಶೇಷ ಪ್ರವೇಶದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯು ಅಮರ್ಣ ಅವಧಿಯನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಈ ಆಮೂಲಾಗ್ರ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಏಕೆ ಪರಿಚಯಿಸಿತು? ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ ಭಾಗಶಃ, ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಈ ಪುರೋಹಿತರು ತುಂಬಾ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರಿಂದ ಅಮುನ್ ಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಥೀಬ್ಸ್ ನ ಪುರೋಹಿತರೊಂದಿಗೆ ಮುರಿಯಲು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಅಟೆನ್ ನ ಮಗನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಲು ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಮರುರೂಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು.

ಅಖೆನಾಟೆನ್ ನ ಆಮೂಲಾಗ್ರ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ತೊಂದರೆಯುಂಟುಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಅವರು ಈ ಹಿಂದೆ ದೇವತೆಗಳ ಪ್ರವೇಶ ಮತ್ತು ಅವರ ನಿಯಮಿತ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಆರಾಮವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಏಕೈಕ ದೇವರಾಗಿ ಅಟೆನ್ ನ ಆರಾಧನೆಯು ಒಂದೆರಡು ದಶಕಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ, ಅಖೆನಾಟೆನ್ ನ ಮರಣದ ನಂತರ ಎಡವಿತು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1323 ರಿಂದ ಆಳಿದ ಫರೋಗಳು ಅಮರ್ಣ ಕಾಲದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಅಳಿಸಿಹಾಕಲು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಟೆಲ್ ಎಲ್ ಅಮರ್ನಾದಲ್ಲಿನ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಅನ್ನು ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಅಖೆನಾಟೆನ್ ಅವರ ಸಮಾಧಿ ಅಥವಾ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಐಗುಪ್ತದ ಏಕದೇವತಾವಾದದ ಈ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಅವಧಿಯು ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರ ಏಕದೇವತಾವಾದಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ವಿದ್ವಾಂಸರು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಹ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಅಮರ್ನಾ ಅವಧಿಯ ಅಧ್ಯಯನವು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಅಟೆನ್ ನನ್ನು ಏಕವಚನದ ದೇವರೆಂದು ಗುರುತಿಸುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಕ್ಷಣಿಕ ನೋಟವನ್ನು ನೋಡಿದರು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಮರ್ಣ ಯುಗದ ನಂತರ ಒಂದನೇ ರಾಮ್ಸೆಸ್ ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ರಾಮ್ಸೆಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯದ ಕೆಲವು ಪ್ರಬಲ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಈ ಫೇರೋಗಳು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಆಡಳಿತವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಅದರ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕ್ರಿ.ಪೂ. 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ದುರ್ಬಲ ಆಡಳಿತಗಾರರು, ವಿದೇಶಿ ಆಕ್ರಮಣಗಳು, ಮತ್ತು ನುಬಿಯಾ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾಲೆಸ್ಟೈನ್ ನಲ್ಲಿ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ನಷ್ಟವು ಹೊಸ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸನ್ನಿಹಿತ ಕುಸಿತವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿತು. ನಂತರದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1040 ರಿಂದ ಕ್ರಿ.ಪೂ. 332) ನುಬಿಯಾದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡ ಕುಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿ, ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಆಳಿತು, ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ನರು ಥೀಬ್ಸ್ ಅನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಕೆಳ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಆಂತರಿಕ ದಂಗೆಗಳು ಮತ್ತು ನುಬಿಯಾ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಿಜಯವು ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಪರ್ಷಿಯನ್ನರ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕ್ರಿ.ಪೂ 332 ರಲ್ಲಿ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ನ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕೆ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಎಜಿಪ್ಟಿಯನ್ನರು ಹಲವಾರು ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಮಮ್ಮಿಫಿಕೇಶನ್, ಅವರ ಫೇರೋಗಳು ಮತ್ತು ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳಿಗಾಗಿ ನಾವು ಅವರನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ನಿಸ್ಸಂಶಯವಾಗಿಯೂ, ಈ ಯುಗದಲ್ಲಿ, ಗಣ್ಯವ್ಯಕ್ತಿಗಳು, ಪುರೋಹಿತರು ಮತ್ತು ನುರಿತ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಕೃಷಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ನಾವು ಈ ವರ್ಗಗಳ ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಕಲಾತ್ಮಕ ಕೊಡುಗೆಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಹರಿಸಿದರೆ, ಎಲ್ಲಾ ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ಈ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ನಾಗರಿಕತೆಯನ್ನು ರಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ವಹಿಸಿದರು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಈಜಿಪ್ಟಿಯನ್ನರ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳಾದ ಅವರ ಕಲ್ಲಿನ ಕೆತ್ತನೆ ತಂತ್ರಗಳು, ಚಿತ್ರಲಿಪಿಗಳು, ಪಪೈರಸ್ ಬಳಕೆ, ಸೌರ ವರ್ಷದ ಉದ್ದದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಅವರ ನಿರ್ಮಾಣ ವಿಧಾನಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ಪ್ರಪಂಚದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದವು ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ವಿಸ್ಮಯವನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತವೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿಯನ್ನರು ರೋಮಾಂಚಕ ನಾಗರಿಕತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಅವರು ಪರಿಚಿತ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಆರಾಮವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡರು.

13. ನುಬಿಯಾ: ಕೆರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಕುಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು

ನೈಲ್ ನದಿಯ ಮೊದಲ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅಸ್ವಾನ್ ನ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕಿರುವ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನುಬಿಯಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ನುಬಿಯಾ ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿನೊಂದಿಗಿನ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ, ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧಕ್ಕಾಗಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ನುಬಿಯಾ ಕೂಡ ಆರಂಭಿಕ ನಾಗರಿಕತೆಯ ತಾಣವಾಗಿತ್ತು. ನೈಲ್ ನದಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಕೆರ್ಮಾ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2400 ರಿಂದ ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1500) ಮತ್ತು ಕುಶ್ (ಸು. 1000 ರಿಂದ ಸಾ.ಶ. 300) ರಾಜ್ಯಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು. ಈ ರಾಜ್ಯಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅವುಗಳ ಉತ್ಪಾದಕ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶದ ಹೇರಳವಾದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಂದಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದವು. ಕೆಲವು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಕುಶ್ ಇಬ್ಬರೂ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸುವಷ್ಟು ಪ್ರಬಲರಾಗಿದ್ದರು. ನುಬಿಯಾದಲ್ಲಿನ ಈ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮೆರಾಯ್ಟಿಕ್ ಎಂಬ ಲಿಖಿತ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದವು. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ನುಬಿಯನ್ನರು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಜನರು ಈಜಿಪ್ಟಿಯನ್ನರಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಎರವಲು ಪಡೆದಿದ್ದರೆ, ನುಬಿಯನ್ನರು ತಮ್ಮ ನಾಗರಿಕತೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಉತ್ತರದ ನೆರೆಹೊರೆಯವರಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.

ವಿದ್ವಾಂಸರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಕೆರ್ಮಾದ (ಇಂದಿನ ಸುಡಾನ್ ನಲ್ಲಿ) ಮೂಲವನ್ನು ಸಹಾರಾ ಮರುಭೂಮಿಯ ನಿರ್ನಾಮ ಮತ್ತು ರಾಜವಂಶದ ಈಜಿಪ್ಟ್ ನ ಉದಯದೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿನಂತೆಯೇ, ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಒಣಗುವಿಕೆಯು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 5,000 ಮತ್ತು 4,000 ರ ನಡುವಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನೈಲ್ ನದಿಗೆ ಹತ್ತಿರ ಹೋಗಲು ಜನರನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿತು. ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಮರುಭೂಮಿಯಾಗಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಶಿಲಾ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು, ನುಬಿಯಾದಲ್ಲಿನ ಪರಿಸರ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ನಾಲ್ಕನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನದಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಜಾನುವಾರು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಈಜಿಪ್ಟಿನಂತೆಯೇ, ಸಹಾರಾ ಮರುಭೂಮಿಯ ನಿರ್ಜಲೀಕರಣವು ಎಲ್ಲಾ ದಿಕ್ಕುಗಳ ಜನರನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿತು. ಜನರು ನುಬಿಯಾದ ನೈಲ್ ನದಿಯ ಸಮೀಪಕ್ಕೆ ನೆಲೆಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು, ತಮ್ಮ ಕೃಷಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಕರೆತಂದು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.

ಇದಲ್ಲದೆ, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಗಣ್ಯರು ದಂತ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಚರ್ಮ, ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಐಷಾರಾಮಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಬಯಸಿದರು, ಇದು ಈಜಿಪ್ಟ್ ನ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ನುಬಿಯಾ ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟ್ ನಡುವೆ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣವು ಬೆಳೆದಂತೆ ಐಷಾರಾಮಿ ಸರಕುಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿದ ಬೇಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ, ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು ನುಬಿಯಾಕ್ಕೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಪ್ರವೇಶಗಳನ್ನು ಸಹ ನಡೆಸಿದರು. ಏಕೀಕರಣದ ನಂತರ, ಈಜಿಪ್ಟಿಯನ್ನರು ಗುಲಾಮರು ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರುಗಳ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ದಾಳಿಗಾಗಿ ನುಬಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಬಹುಶಃ, ನುಬಿಯನ್ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ದಾಳಿಗಳಿಂದ ತಮ್ಮನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುವುದು ನುಬಿಯಾದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ರಚನೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಮೂರನೆಯ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ನೂಬಿಯನ್ ದಾಖಲೆಗಳಿಲ್ಲದೆ, ರಾಜ್ಯವು ಏಕೆ ಉದ್ಭವಿಸಿತು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2400 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ನೈಲ್ ನದಿಯ ಮೂರನೇ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೇ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಗಳ ನಡುವೆ ನುಬಿಯನ್ನರು ಕೆರ್ಮಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದರು ಎಂದು ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪುರಾವೆಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.

13.1 ಕೆರ್ಮಾ (c. 2400 BCE ಯಿಂದ c. 1500 BCE)

ಕೆರ್ಮಾ ಅಪ್ಪರ್ ನುಬಿಯಾದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸಹಿಸಿಕೊಂಡನು. ಮೂರನೇ ಕ್ಯಾಟರಾಕ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ಕೆರ್ಮಾದಲ್ಲಿನ ಅದರ ರಾಜಧಾನಿ ನಗರದ ಹೆಸರನ್ನು ಈ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಇಡಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಇತರ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿನ ಉತ್ಖನನಗಳು (ಅಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಮಡಕೆ ಶೈಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ) ಅದರ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕೆರ್ಮಾ ಅವರ ತಲುಪುವಿಕೆಯು ನೈಲ್ ನದಿಯ ಐದನೇ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಯನ್ನು ದಾಟಿ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ 200 ಮೈಲಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಸ್ತರಿಸಿರಬಹುದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, ಪುರಾತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಪುರಾವೆಗಳು ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಬಹುಶಃ ಇತರ ಒಂದೆರಡು ನಗರಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಕೆರ್ಮಾದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ಬಾರ್ಲಿಯಂತಹ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದರು, ಮತ್ತು ಆಡುಗಳು, ಕುರಿಗಳು ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ಸಾಕಿದರು, ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಗೆ ಕಪ್ಪವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದರು. ಕೆರ್ಮಾದ ಜನರು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ, ಲೋಹದ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಕುಂಬಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ. ಕೆರ್ಮಾವನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರದ ಮೂಲಕ ಅಂತರ-ಪ್ರಾದೇಶಿಕವಾಗಿ ಅದರ ಉಪನದಿ ಹಳ್ಳಿಗಳೊಂದಿಗೆ, ರಾಜವಂಶದ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮತ್ತು ಉಪ-ಸಹಾರಾ ಆಫ್ರಿಕಾದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲಾಯಿತು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಫೇರೋಗಳು ಮತ್ತು ಗಣ್ಯವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಚಿನ್ನ, ತಾಮ್ರ, ಗುಲಾಮರು, ದಂತ, ವಿಲಕ್ಷಣ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆರ್ಮಾದಿಂದ ಪಡೆದ ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಬಯಸಿದ್ದರು.

ಕೆರ್ಮಾದ ಜನರು ನೈಲ್ ನದಿಯ ಮೇಲಿನ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟ್ ಗೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು, ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರ ಉತ್ಪಾದಿತ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರಾಯಶಃ, ನೂಬಿಯನ್ ನಾಯಕರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಕೆರ್ಮಾದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ನದಿ ವ್ಯಾಪಾರದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ. ದಾಟಲಾಗದ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಯಲ್ಲಿ, ದೋಣಿ ಮಾಲೀಕರು ತಮ್ಮ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಇಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಆಳವಿಲ್ಲದ ಬಂಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಂಡೆಗಳ ಮೂಲಕ ಅದನ್ನು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು, ನಂತರ ಮತ್ತೆ ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಯಲ್ಲಿನ ಈ ಸ್ಥಳವು ಕೆರ್ಮಾದಲ್ಲಿನ ನಾಯಕರಿಗೆ ಕೆರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟ್ ನಡುವೆ ಸಾಗಿಸಲಾಗುವ ಸರಕುಗಳ ಮೇಲೆ ತೆರಿಗೆ ವಿಧಿಸಲು, ಬೇರೆಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸಲು ಮತ್ತು ನೋಂದಾಯಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡಿತು.

ಕೃಷಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಉಪನದಿಗಳ ಪಾವತಿಗಳು ರಾಜಧಾನಿಯ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಮತ್ತು ಗಣ್ಯರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದವು. ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ರಾಜಧಾನಿಯು ಕಂದಕಗಳು, ತಡೆಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬೃಹತ್ ಗೋಡೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ರಕ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಎಂದು ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಗರದ ಒಳಗೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ ಅರಮನೆಗಳೂ ಇದ್ದವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಚನೆಯೆಂದರೆ ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಡೆಫ್ಫುಫಾ (ಚಿತ್ರ 2.13) ಮಣ್ಣಿನ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಇದು ಬಹುಶಃ ದೇವಾಲಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇತರ ಎರಡು ಡೆಫ್ಫುಫಾಗಳು, ಮೇಲೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶವಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಮಣ್ಣಿನ-ಇಟ್ಟಿಗೆಯ ರಚನೆಗಳು, ಕೆರ್ಮಾದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ಭಾಗಶಃ ಉತ್ಖನನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಗಮನಾರ್ಹ ಪುರಾತತ್ವ ಶೋಧನೆಯೆಂದರೆ ಪೂರ್ವ ಸ್ಮಶಾನ, ಇದು ನಗರದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಒಂದೆರಡು ಮೈಲಿ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಸುಮಾರು ಒಂದು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕೆರ್ಮಾದ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಮತ್ತು 30,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಾಧಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೆಲವು ಗೋರಿಗಳು ದೊಡ್ಡ ದಿಬ್ಬಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದ್ದವು. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಜಾನುವಾರು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಡಜನ್ ಗಟ್ಟಲೆ ದನಗಳ ತಲೆಬುರುಡೆಗಳು ಹಲವಾರು ಗೋರಿಗಳನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಗೋರಿಗಳು ಮಾನವ ಬಲಿಗಳ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಆಭರಣಗಳಂತಹ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನಮಾನದ ಇತರ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿವೆ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಪತ್ತೆಯಾದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಮಾಧಿಯು 300 ಅಡಿ ವ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಗ್ರಾನೈಟ್, ಬಿಳಿ ಕ್ವಾರ್ಟ್ಸ್ ಕಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಅಮೃತಶಿಲೆಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಒಳಾಂಗಣ ಸಮಾಧಿ ಸೂಟ್ ಅರೆ-ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಕಲ್ಲುಗಳು, ಕಂಚಿನ ಆಯುಧಗಳು ಮತ್ತು ಐಷಾರಾಮಿ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಭೂಗತ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಕಾರಿಡಾರ್ ನಲ್ಲಿ, ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಕುದುರೆಗಳು, ನಾಯಿಗಳು ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 400 ಮಾನವ ಬಲಿ ಬಲಿಪಶುಗಳ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಹೊರತೆಗೆದರು. ದನಗಳ ತಲೆಬುರುಡೆಗಳು, ದಿಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನವ ಬಲಿಗಳ ಅವಶೇಷಗಳು, ಕೆರ್ಮಾ ಗಣ್ಯರು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಡೆಫ್ಫುಫಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಮಾಧಿಗಳಂತಹ ಸ್ಮಾರಕ ರಚನೆಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಸೂಚಿಸಲು ಕಾರಣರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಅವರು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಈ ಭವ್ಯ ಯೋಜನೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಈಜಿಪ್ಟ್ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರು.

ನೆರೆಯ ಈಜಿಪ್ಟ್ ದುರ್ಬಲವಾಗಿದ್ದಾಗ ಕೆರ್ಮಾ ಪ್ರಬಲನಾಗಿದ್ದನು ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಎರಡನೆಯ ಮಧ್ಯಂತರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಕೆರ್ಮಾ, ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರದ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಮೇಲಿನ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿ, ಆಕ್ರಮಿಸಿದ ಹೈಕ್ಸೊಗಳೊಂದಿಗೆ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಹೊಸ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ ಪುನರ್ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ನಂತರ, ಈಜಿಪ್ಟ್ ಕೆರ್ಮಾವನ್ನು ನಾಲ್ಕನೇ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆಗೆ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತೀಕಾರ ತೀರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ನಂತರ, ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮುಂದಿನ 500 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಕೆರ್ಮಾವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಆಕ್ರಮಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಕೆರ್ಮಾದ ಗಣ್ಯ ವರ್ಗಗಳು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ದೇವರುಗಳು, ಉಡುಗೆ-ತೊಡುಗೆಗಳು, ಚಿತ್ರಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಭಾಷೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅನೇಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನುಬಿಯನ್ ಜನಸಮೂಹಗಳು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ ಎಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.

13.2 ಕುಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ

ಈಜಿಪ್ಟ್ ತನ್ನ ಮೂರನೇ ಮಧ್ಯಂತರ ಅವಧಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ನುಬಿಯನ್ನರು ಕ್ರಮೇಣ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಎಂಟನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕುಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಎಂಬ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಕುಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆರಂಭಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ನಪಾಟಾ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. 750 ರಿಂದ ಕ್ರಿ.ಪೂ. 593). ನಪಾಟಾದಿಂದ, ನುಬಿಯನ್ನರು ಮೇಲಿನ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಧಿಸಿ, ಥೀಬ್ಸ್ ನಿಂದ 60 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿದ “ಇಥಿಯೋಪಿಯನ್ ರಾಜವಂಶ”ವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಆಕ್ರಮಣಗಳು ಥೀಬ್ಸ್ ನಲ್ಲಿನ ನೂಬಿಯನ್ ಆಡಳಿತಗಾರರನ್ನು ಅಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸಿದವು, ಇದರಿಂದ ಇಥಿಯೋಪಿಯನ್ ರಾಜವಂಶದ ಕೊನೆಯ ಫೇರೋ ನಪಾಟಾಕ್ಕೆ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ನಂತರ, ಒಮ್ಮೆ ಬಲಗೊಂಡ ನಂತರ, ಈಜಿಪ್ಟಿಯನ್ನರು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಿದರು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 593ರಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸೈನ್ಯವು ನಪಾಟನನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ನುಬಿಯನ್ ಅರಸರು ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಮೆರೋಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದರು. (ನಕ್ಷೆ 2.9 ನೋಡಿರಿ.) ಈ ದಕ್ಷಿಣದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ನಾಗರಿಕತೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು, ಇದು ಸಾ.ಶ. ನಾಲ್ಕನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಿತು.

ಮೆರೋದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ರಾಜಧಾನಿ, ಉತ್ತಮ ನೀರಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕೃಷಿಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಅದು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟ್ ನಡುವೆ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳದೊಂದಿಗೆ, ಕುಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಮೆರೋಗೆ ನಪಾಟಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ನೈಲ್ ಪ್ರವಾಹದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ನುಬಿಯನ್ನರು ಕೃಷಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಮತ್ತು ಹತ್ತಿ, ಜೋಳ ಮತ್ತು ರಾಗಿಯಂತಹ ವ್ಯಾಪಕ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಮೇಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅವರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತಿನ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಜಾನುವಾರುಗಳು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯವಾದವು.

ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಮೆರೋಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದ ನಂತರ, ಕುಶ್ ನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಈಜಿಪ್ಟ್ ನಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸಿತು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಶಕ್ತಿಯು ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಕುಶ್ ನ ಜನರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಹಿನ್ನೆಲೆಗೆ ತಳ್ಳಿದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನುಬಿಯನ್ ಯುದ್ಧ ದೇವತೆಯಾದ ಅಪಾದಮಕನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳು, “ದಕ್ಷಿಣದ ಸಿಂಹ”ನಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆದವು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ಜೀವಂತ ಸಿಂಹಗಳನ್ನು ಸಹ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನವನ್ನು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕುಶ್ ನ ಜನರು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರಿನಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದ್ದಿಲನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸುವ ಗಟ್ಟಿಮುಟ್ಟಾದ ಮರಗಳು, ಇದು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಕಬ್ಬಿಣದ ಉದ್ಯಮದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿತು. ಅವರು ಕಬ್ಬಿಣದ ಆಯುಧಗಳು ಮತ್ತು ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು, ಅವುಗಳನ್ನು ಅವರು ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಬೆಳೆ ಇಳುವರಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಬಳಸಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೃಷಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿಗಳು, ಕಬ್ಬಿಣ, ದನಕರುಗಳು ಮತ್ತು ಉಪ-ಸಹಾರಾ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಆನೆಗಳಂತಹ ವಿಲಕ್ಷಣ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಈಜಿಪ್ಟ್, ಗ್ರೀಸ್, ರೋಮ್ ಮತ್ತು ಭಾರತದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು, ಇದು ಮೆರೋಗೆ ಅಪಾರ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಂದಿತು. ಅಲ್ಲದೆ, ಮೆರೋದ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿದರು ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಚಿತ್ರ 2.14 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರುವಂತೆ, ಅವರ ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಕುಶ್ ಸಮಾಧಿ ಪದ್ಧತಿಗಳು ರಾಜವಂಶದ ಈಜಿಪ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದವುಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದವು, ಏಕೆಂದರೆ ಹೆಣಗಳನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಮಮ್ಮಿ ಮಾಡಿ ಭ್ರೂಣದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಹೂಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ-ರಚಿಸಿದ ಹೊಸ ಲಿಖಿತ ಲಿಪಿ, ಮೆರಾಯ್ಟಿಕ್, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಹೈರೋಗ್ಲಿಫಿಕ್ಸ್ ನ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 300 ಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಆಧುನಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಇನ್ನೂ ಮೆರಾಯ್ಟಿಕ್ ಅನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಅವರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಕುಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಕಲಿಯುತ್ತಾರೆ. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಅತ್ಯಂತ ಉತ್ಪಾದಕ ಕೃಷಿ, ಸ್ಥಳೀಯ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾಧಿ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ಮೆರೋನ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ವ್ಯಾಪಾರ ಜಾಲಗಳಿಂದ ಅನುಕೂಲವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣ ಮತ್ತು ಲಿಖಿತ ಲಿಪಿ ಮೆರಾಯ್ಟಿಕ್ ಕುಶ್ ನಲ್ಲಿನ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಕೆಲವು ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ.

ಗ್ರೀಕರು ಮತ್ತು ರೋಮನ್ನರು ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ನುಬಿಯಾಕ್ಕೆ ಆಕ್ರಮಣದ ತಂಡಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದರೆ, ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದವರೆಗೆ, ಮೆರೋನ ದಕ್ಷಿಣದ ಸ್ಥಳವು ಅದನ್ನು ವಿಜಯದಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ದಂತಕಥೆಗಳು ಮೆರೋನ ಸೈನ್ಯದ ಬಲ ಮತ್ತು ಅದರ ಸೈನಿಕರ ದೈಹಿಕ ಪರಾಕ್ರಮವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತವೆ. ಪರಿಸರ ಬದಲಾವಣೆಗಳು, ಆಂತರಿಕ ಪೈಪೋಟಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಕ್ಸಮ್ (ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಒಂದು ಹೊಸ ರಾಜ್ಯ) ಉದಯ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸಾ.ಶ. ನಾಲ್ಕನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮೆರೋನ ಹಠಾತ್ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು.

ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮೂಲಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನುಬಿಯನ್ನರ ಚಿತ್ರಣದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಅವಹೇಳನಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿಭಾಗದ ಕೆಲವು ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಸಹ ಅಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ (ಮತ್ತು ತಪ್ಪಾಗಿ) ಈ ನುಬಿಯನ್ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಈಜಿಪ್ಟಿನವರ ಗುಲಾಮರ ವಸಾಹತುಗಳೆಂದು ಗುರುತಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಕುಶ್ ರಾಜ್ಯಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದವು. ಉತ್ಪಾದಕ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದ ಮೂಲಕ ಗಳಿಸಿದ ಸಂಪತ್ತು ಆಳುವ ವರ್ಗ, ಮಹಾನ್ ಕಲಾವಿದರು ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ನುಬಿಯನ್ನರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಅಗತ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅನೇಕವೇಳೆ ಈಜಿಪ್ಟಿನೊಂದಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಹಾಕಿಕೊಂಡು, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಇತರ ಆಕ್ರಮಣಕಾರರಿಂದಲೂ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಈ ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳು ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮುಂದುವರಿದು ನೈಲ್ ನದಿಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ನಾಗರಿಕತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದವು.

14. ಸಾರಾಂಶ

ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 4000 ಮತ್ತು 3000 ರ ನಡುವೆ, ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಫಲವತ್ತಾದ ನದಿ ಕಣಿವೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕತೆಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು. ಈ ನಾಗರಿಕತೆಗಳು ಆಹಾರದ ಹೆಚ್ಚುವರಿಗಳು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಸಾಂದ್ರತೆಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣ, ತೆರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಕಾರ್ಮಿಕ ಪರಿಣತಿ, ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಲಿಖಿತ ಲಿಪಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.

ಟೈಗ್ರಿಸ್ ಮತ್ತು ಯೂಫ್ರೆಟಿಸ್ ನದಿಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯನ್ನರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3500 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಸುಮೇರಿಯನ್ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶದಾದ್ಯಂತದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದರೆ, ಇತರ ನಗರಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು ಮತ್ತು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದವು. ಪುರಾತತ್ವ ಶೋಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿನ ದಾಖಲೆಗಳು ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾದಾದ್ಯಂತ ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ನಾಯಕರ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಅನೇಕ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ ಆನುವಂಶಿಕ ಆಡಳಿತಗಾರರೊಂದಿಗೆ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವವು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ರಾಜಕೀಯ ಆವಿಷ್ಕಾರವಾಗಿತ್ತು. ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವನು ಅಕ್ಕದ್ ನ ಸರ್ಗಾನ್ ನನ್ನು ಇತಿಹಾಸವು ಶ್ಲಾಘಿಸುತ್ತದೆ. ತದನಂತರ, ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಅನುಕ್ರಮವು ಏರಿತು ಮತ್ತು ಕುಸಿಯಿತು, ಇದು ಮೆಸೊಪೊಟೇಮಿಯಾದ ಸಮಾಜಗಳ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ಹೀಬ್ರು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಅಬ್ರಹಾಮನು ತನ್ನ ಹಿಂಬಾಲಕರನ್ನು ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾದ ನಿನ್ನ ನಗರದಿಂದ ಕರೆದೊಯ್ದನು ಮತ್ತು ಅವರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲೆವಂಟ್ ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಅನೇಕ ತಲೆಮಾರುಗಳ ನಂತರ, ಹೀಬ್ರು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ಐಗುಪ್ತಕ್ಕೆ ಹೋದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೋಶೆಯು ಅವರನ್ನು ವಿಮೋಚನೆಗೊಳಿಸುವವರೆಗೆ ಹಿಂಸೆ ಮತ್ತು ಗುಲಾಮಗಿರಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು. ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ಕಾನಾನ್ ಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ಮೇಲೆ, ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1000ಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿದರು. ಅವರ ರಾಜ್ಯಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣ ಆಡಳಿತಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಾಜ ಸೊಲೊಮೋನನಂತಹ ಪ್ರಬಲ ರಾಜರಿಂದ ಏಕೀಕೃತಗೊಂಡವು. ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ಯರು ಮಾಡಿದ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಏಕದೇವತಾವಾದಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯದ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ತಿಳುವಳಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ.

ಸರಿಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3100ರಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಏಕೀಕರಣವು ಈಶಾನ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಾಗರಿಕತೆಯ ಉಗಮಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿತು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕಿರುವ ನುಬಿಯಾದಲ್ಲಿ ಆಫ್ರಿಕನ್ನರು ಕೆರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಕುಶ್ ರಾಜ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ನಾಗರಿಕತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ನಾಗರಿಕತೆಯ ಜನರು ನೈಲ್ ನದಿಯ ಕೃಷಿಯಿಂದ ಉತ್ಪಾದಕವಾದ ಪ್ರವಾಹ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡರು. ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮತ್ತು ನುಬಿಯಾದಲ್ಲಿನ ರಾಜ್ಯಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದವು; ಅವರು ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಂತರವಾಗಿ ಪರಸ್ಪರರ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದರು. ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಫೇರೋಗಳು, ಪಿರಮಿಡ್ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನಾವು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಚಿತರಾಗಿದ್ದರೂ, ನುಬಿಯನ್ನರು ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕೆ ಮೆರೋಟಿಕ್ ಲಿಪಿ ಮತ್ತು ಅನನ್ಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಗಳಂತಹ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು.