ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ಮತ್ತು ಸಾಗರದ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ಪ್ರಕರಣ

ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ (C. V. Raman) ಎಂದು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ವೆಂಕಟ ರಾಮನ್ ರವರು ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. 1888 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಅವರು ಸಿರಿತನ ಸವಲತ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಜನಿಸಲಿಲ್ಲ, ಅವರು ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಆದರೂ, ವಿಜ್ಞಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ಕುತೂಹಲ ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹವು ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿತು. ಸಮುದ್ರದ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದ ಮೊದಲ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯೇತರ ವಿಜ್ಞಾನಿಯಾಗುವವರೆಗೆ ಅವರ ಪ್ರಯಾಣವು ವೀಕ್ಷಣೆಯ ಶಕ್ತಿ, ಪರಿಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ನಿರಂತರ ಅನ್ವೇಷಣೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.

ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ಬಣ್ಣದ ಬಗ್ಗೆ ರಾಮನ್ ಅವರ ಆಕರ್ಷಣೆ ಬೇಗನೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಒಬ್ಬ ಯುವ ನಾಗರಿಕ ಸೇವಕನಾಗಿದ್ದಾಗಲೂ, ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಮತ್ತು ರಂಗೂನ್ ನಡುವಿನ ಅವರ ಸಮುದ್ರಯಾನಗಳು ಅವರನ್ನು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಬಿಡದ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದವು: ಸಮುದ್ರ ಏಕೆ ನೀಲಿಯಾಗಿದೆ? 1921ರಲ್ಲಿ ಆಕ್ಸ್ ಫರ್ಡ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ನಂತರ ರಾಮನ್ ಅವರು ಬಾಂಬೆಗೆ ಹೊರಟಿದ್ದ ಎಸ್.ಎಸ್.ನರ್ಕುಂದ (SS Narkunda) ಎಂಬ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿದರು. ತನ್ನ ಮುಂದೆ ವಿಶಾಲವಾದ ಸಮುದ್ರದೊಂದಿಗೆ, ಅದರ ನಿಗೂಢ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಬಿಚ್ಚಿಡಲು ಅವನು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.

ಲಾರ್ಡ್ ರೇಲೀ (Lord Rayleigh) ಅವರ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಮನವರಿಕೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ, ಅವರು ಸಮುದ್ರದ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ನೀಲಿ ಆಕಾಶದ ಪ್ರತಿಫಲನವೇ (skylight) ಕಾರಣ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು. ಸರಳವಾದ ಪ್ರಿಸ್ಮ್(prism) ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದನಂತಹ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತರಾಗಿದ್ದ ರಾಮನ್ ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿವರಗಳೊಂದಿಗೆ ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು. ದಿನದ ಸಮಯ, ಹವಾಮಾನ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ನೋಟದ ಕೋನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅದರ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅವರು ಗಮನಿಸಿದರು. ನೀಲಿ ಕೇವಲ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಲ್ಲ, ಆದರೆ ನೀರಿನ ಆಂತರಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು.

ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ, ರಾಮನ್ ತಮ್ಮ ಊಹೆಯನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಸರಣಿ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ನೀರಿನ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಳಕು ತನ್ನ ಮೂಲ ತರಂಗಾಂತರವನ್ನು(wavelength) ಉಳಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ಸಣ್ಣ ಭಾಗವು ವಿಭಿನ್ನ ತರಂಗಾಂತರಗಳಲ್ಲಿ ಚದುರಿ, ವಿಶಿಷ್ಟ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ದೃಢಪಡಿಸಿದರು. ಈ ವಿದ್ಯಮಾನವನ್ನು ನಂತರ ರಾಮನ್ ಪರಿಣಾಮ(Raman effect) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು, ಇದು ಬೆಳಕು-ದ್ರವ್ಯ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮ ತಿಳುವಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕೋಪಿಯ(spectroscopy) ಮೂಲಾಧಾರವಾಯಿತು.

ರಾಮನ್ ಅವರ ಪ್ರಭಾವವು ಸಮುದ್ರದ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿತ್ತು. ಅವರ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ, ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ವಸ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಆಳವಾದ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೀರಿತು. ರಾಮನ್ ಪರಿಣಾಮವು ಅಣುಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ರಚನೆಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಪ್ರಬಲ ಸಾಧನವಾಯಿತು, ಇದು ಔಷಧ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಿಂದ ಕಲಾ ದೃಢೀಕರಣದವರೆಗೆ ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅದ್ಭುತ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

ರಾಮನ್ ಅವರ ಪ್ರಯಾಣವು ಸವಾಲುಗಳಿಲ್ಲದೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಸ್ಥಾಪಿತ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಂದ ಅವರು ಸಂದೇಹವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಅವರ ಅಚಲ ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ನಿಖರವಾದ ವಿಧಾನವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ 1930 ರಲ್ಲಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿತು. ಈ ಮನ್ನಣೆ ಅವರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಾಧನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯೇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಇತ್ತು.

ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ಅವರ ಕಥೆ ಕೇವಲ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ಕುತೂಹಲ, ನಿರಂತರತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗಿನ ಆಳವಾದ ಸಂಪರ್ಕದ ಶಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ. ಅವರು ಜಗತ್ತನ್ನು ಕಲಾವಿದನ ಕಣ್ಣು ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನಿಯ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ನೋಡಿದರು, ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ದ್ರವ್ಯದ ಸಂಕೀರ್ಣ ನೃತ್ಯವನ್ನು ನಾವು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ಅವರ ಪರಂಪರೆಯು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಬಂದ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವೆಂದು ತೋರುವ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲು, ಅನ್ವೇಷಿಸಲು ಮತ್ತು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ.

ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಸಿ.ವಿ.ರಾಮನ್ ಅವರ ಸಮುದ್ರವು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಆಲೋಚಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ರಾಮನ್ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವವರೆಗಿನ ಪ್ರಯಾಣವು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಆವಿಷ್ಕಾರ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಜಯದ ಆಕರ್ಷಕ ಕಥೆ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಕುತೂಹಲದ ಮಿತಿಯಿಲ್ಲದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಅವರು ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ದೀಪವಾಗಿ ನಿಂತಿದ್ದಾರೆ, ಸಣ್ಣ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಸಹ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಗತಿಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರದ ಆಳದಂತೆ ಜ್ಞಾನದ ಅನ್ವೇಷಣೆಯು ಅಂತ್ಯವಿಲ್ಲದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ನಮಗೆ ನೆನಪಿಸುತ್ತಾರೆ.