ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಆರಂಭಗಳು – ಪ್ರಪಂಚದ ಇತಿಹಾಸ : ಪೂರ್ವ ಇತಿಹಾಸ

ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿನ ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ದಾಖಲೆಯು ಎಂಟರಿಂದ ಆರು ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಆಫ್ರಿಕನ್ ವಾನರಗಳಿಂದ ಮಾನವ ವಂಶಾವಳಿಯು ಅಲ್ಲಿ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಎಂಟು ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳ ವಿವಿಧ ಪ್ರಭೇದಗಳು (ಆಧುನಿಕ ಮಾನವರು ಅಥವಾ ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ ಗಳ ಪೂರ್ವಜರು) ನೇರವಾಗಿ ನಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. ಈ ದ್ವಿಪದಿತನವು ಈ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕೈಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು, ಕರಕುಶಲಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಬೈಪೆಡಲಿಸಂ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕಾಡುಗಳಿಂದ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಆಟಗಾರರನ್ನಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಒಮ್ಮೆ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳಲ್ಲಿನ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಲು ದ್ವಿಪಾದಿಗಳಾದವು ಎಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮಾಡಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮರ, ಬೀಜಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅರಣ್ಯವಾಸಿಗಳ ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಅವಶೇಷಗಳ ಜೊತೆಗೆ ದ್ವಿಪಾದ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿರುವುದು ಆ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಮೇಲೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಅನುಮಾನವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ದ್ವಿಪಾದಿ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಕೆಲವು ಸಮಯದವರೆಗೆ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಿರಬಹುದು. ಕೆಲವು ದ್ವಿಪಾದ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಆಫ್ರಿಕಾದೊಳಗೆ ಮತ್ತು ಅದರಾಚೆಗಿನ ಹೊಸ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳಲು ಉಳಿದವರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದವು.

ಆಫ್ರಿಕಾದ ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ದಾಖಲೆಯು ಸುಮಾರು ಎಂಟರಿಂದ ಆರು ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಆಫ್ರಿಕನ್ ವಾನರಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ಮಾನವರ ವಂಶಾವಳಿಗೆ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್ ಎಂಬ ಆಧುನಿಕ ಮಾನವರ ವಿಕಾಸಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಪ್ರಯಾಣದ ಪ್ರಾರಂಭವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು. ಸುಮಾರು ಎಂಟು ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಮಾನವರ ಪೂರ್ವಜರಾದ ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಹೋಮಿನಿಡ್ಗಳು ಎರಡು ಕಾಲುಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು, ಇದನ್ನು ದ್ವಿಪದಿತನ (bipedal) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಂತಹ ವಿವಿಧ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ತಮ್ಮ ಕೈಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಬೈಪೆಡಲಿಸಂ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿದೆ. ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಈ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ನಂತರ ಮಾನವ ವಿಕಾಸದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಯಿತು. ಬೈಪೆಡಲಿಸಂ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳನ್ನು ಕಾಡುಗಳಿಂದ ಹೊರಹೋಗಲು ಮತ್ತು ಸವನ್ನಾಗೆ ಹೋಗಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಕಾಡುಗಳಿಂದ ತೆರೆದ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳಿಗೆ ಈ ಪರಿವರ್ತನೆಯು ಅವರ ಜೀವನಶೈಲಿಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಹೊಸ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಬೇಟೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರಾದರು.

ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಹುಲ್ಲುಗಾವಲಿನ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ದ್ವಿಪದಿಗಳಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ನಂಬಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮರ ಮತ್ತು ಬೀಜಗಳಂತಹ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಜೀವಿಗಳ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ದ್ವಿಪಾದ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ಅನುಮಾನಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ದ್ವಿಪಾದ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಇತರ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದವರೆಗೆ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಿರಬಹುದು ಎಂದು ಈಗ ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕೆಲವು ದ್ವಿಪಾದ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಇತರರನ್ನು ಆಫ್ರಿಕಾದೊಳಗೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅದರಾಚೆಗಿನ ಹೊಸ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದವು. ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ ಹವಾಮಾನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಂದ ಈ ಚಳುವಳಿಗಳು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.

ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಆರಂಭದ ಅಧ್ಯಯನವು ನಮ್ಮ ವಿಕಸನೀಯ ಇತಿಹಾಸದ ಆಕರ್ಷಕ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಪುರಾತತ್ವ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಪ್ಯಾಲಿಯೊಆಂಥ್ರೋಪಾಲಜಿಸ್ಟ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು, ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರು ಆಫ್ರಿಕಾ ಖಂಡದಾದ್ಯಂತ ಹೇಗೆ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ವಲಸೆ ಹೋದರು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿದರು ಎಂಬ ಕಥೆಯನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಹವಾಮಾನ, ವಿಕಾಸದಲ್ಲಿ ಹೋಮಿನಿನ್, ಮತ್ತು ವಲಸೆಗಳು

ಮೂವತ್ತು ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ತಮ್ಮ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. (“hominids” ಎಂದರೆ ಮಾನವರು ಮತ್ತು ಅವರ ಪೂರ್ವಜರು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಮಹಾನ್ ವಾನರರನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕ ಮಾನವರು ಮತ್ತು ಅವರ ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅಳಿದುಹೋದ ಪೂರ್ವಜರ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವಾಗ “ಹೋಮಿನಿನ್ಸ್” ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಾವು ಇಲ್ಲಿ “ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳನ್ನು” ಬಳಸುತ್ತೇವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಆಧುನಿಕ ಮಾನವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ನಾವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ). ಭೂಮಿಯು ತಂಪಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚುಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಚದುರಿದ ಪರಿಸರವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿತು. ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ, ಕೆಲವು ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಮರಗಳಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಕಾಡನ್ನು ತೊರೆದವುಗಳು ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. ಈ ಹುಲ್ಲುಗಾಡುಗಳು(savannas) ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳು(prairies) 24 -2 ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಯುಗವಾದ ಮಿಯೋಸೀನ್(Miocene) ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿದವು. ಈ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ವಿಸ್ತರಣೆಯು ಬಬೂನ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳನ್ನು ಕಾಡಿನಿಂದ ಹೊರಹೋಗಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು.

ಪ್ಲಿಯೋಸೀನ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ(Pliocene epoch ) (5 -1.6 ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ), ಮತ್ತೊಂದು ಸರಣಿಯ ಪರಿಸರ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಈ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟುವ್ಯಪಾಕವಾಗಿ ಹರಡಲು ಕಾರಣವಾದವು. ಇದು ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು “ವಹಿವಾಟು-ನಾಡಿಮಿಡಿತ ಊಹೆ”(turnover-pulse hypothesis) ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಮೊಣಕಾಲಿನ ಕೀಲುಗಳು ಮತ್ತು ಕಮಾನಿನ ಪಾದಗಳಂತಹ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಬದುಕುಳಿದವು, ಆದರೆ ಉದ್ದವಾದ ತೋಳುಗಳು ಅಥವಾ ಬಾಗಿದ ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಕಾಡುಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತವಾಗಿದ್ದವು. ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳಿಗೆ, ಈ ಅನುಕೂಲಕರ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಪರಿಸರವು “ಹಲವಾರು ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧಿತ ಪ್ರಭೇದಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ” ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸುವಂತಾಯಿತು. ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕದಲ್ಲಿ ದೃಢವಾದ ಆಸ್ಟ್ರಲೋಪಿಥೆಸಿನ್ಸ್(australopithecines) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೊಡ್ಡ-ಹಲ್ಲಿನ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು.” ಸುಮಾರು 2.4 ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಪ್ಲಯೋಸೀನ್ ಯುಗದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ನಮ್ಮ ಕುಲದ ಮೊದಲ ಸದಸ್ಯರು-ಹೋಮೋ (ಹೋಮೋ ಹ್ಯಾಬಿಲಿಸ್) homo (Homo habilis)—ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು, ಇದು ಕಲ್ಲಿನ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದ ಮೊದಲ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಆಗಿತ್ತು.

ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಲಿಸಾಬೆತ್ ವಿರ್ಬಾ(Elisabeth Vrba) ರೂಪಿಸಿದ ವಹಿವಾಟು-ಪಲ್ಸ್ ಊಹೆಯು( turnover-pulse hypothesis ಹವಾಮಾನ ಅಥವಾ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಅನೇಕ ವಿಭಿನ್ನ ವಂಶಾವಳಿಗಳಾದ್ಯಂತ ತ್ವರಿತ ಅಳಿವಿನ ಅವಧಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ಹೊಸ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಂದ (ಒಂದು “ನಾಡಿ ಮಿಡಿತ”) ತುಂಬಿದ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಪ್ಲೀಸ್ಟೋಸೀನ್ ಯುಗವು(Pleistocene epoch) (1.6 ಮಿಲಿಯನ್ – 10,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ) ಕನಿಷ್ಠ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಅವಧಿಗಳ ಹಿಮನದಿ(Glaciation) ಮತ್ತು ತಾಪಮಾನ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು. ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿನ ಕುಸಿತದಿಂದ ಹಿಮನದಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಹೋಮಿನಿಡ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೀರಿತು. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಹಿಮಪಾತದಿಂದಾಗಿ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟವು ಕುಸಿಯುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋದವು. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಅನೇಕರು ತಂಪಾದ ಹವಾಮಾನದಿಂದ ವಲಸೆಹೋದರೆ, ಉಳಿದವರು ಭೌತಿಕ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. 28,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕಣ್ಮರೆಯಾದ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಹೋಮೋ ನಿಯಾಂಡರ್ಥಾಲೆನ್ಸಿಸ್ / Homo neanderthalensis (ನೀಡರ್ಥಾಲ್ ಗಳು / Neaderthals), ಈ ಹಿಮಾವೃತ ವಾತಾವರಣದ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ದಷ್ಟಪುಷ್ಟರಾಗಿ(stockier), ಗಟ್ಟಿಮುಟ್ಟು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾದವು.

ಹಿಂದಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಂತೆ ನಾಟಕೀಯವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ,ಈಗಿನ  ಹೊಲೋಸೀನ್ (Holocene) ಅವಧಿಯು ಗಮನಾರ್ಹ ಹವಾಮಾನ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪಾಲನ್ನು ಕಂಡಿದೆ.ಕಿರಿಯ ಡ್ರಿಯಾಸ್ ಘಟನೆಯು/Younger Dryas event (ಕ್ರಿ.ಪೂ. 12,000) ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿನ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾದ ಸಸ್ಯವರ್ಗದ ಹಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2200-1900 ರಿಂದ ಕಡಿಮೆಯಾದ ಮಳೆಯು ಪೂರ್ವ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ನ ನಾಗರಿಕತೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿಸಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಬೆಚ್ಚಗಿನ ಅವಧಿಯು “ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಇತ್ತೀಚಿನ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು” ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಯಾಂಡರ್ಥಾಲೆನ್ಸಿಸ್ ಗಳಂತೆಯೇ (neanderthalensis), ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್, ಹೋಮೋ ಎರೆಕ್ಟಸ್, ಹೋಮೋ ಹ್ಯಾಬಿಲಿಸ್  ( Homo sapiens, Homo erectus, Homo habilis) ಮತ್ತು ಇತರ ಎಲ್ಲ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಕೂಡ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಹವಾಮಾನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದವು. ಹೋಮೋ ಎರೆಕ್ಟಸ್ ಮತ್ತು ಹೋಮೋ ಹ್ಯಾಬಿಲಿಸ್ ವಲಸೆ ಹೋದವು, ಬೇಟೆಯಾಡಿದವು ಮತ್ತು ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಬಳಸಿದವು, ಆದರೆ ನಿಯಾಂಡರ್ಥಾಲೆನ್ಸಿಸ್  ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಉಪಕರಣಗಳ ಸ್ವಲ್ಪ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಅವರ ಸತ್ತವರನ್ನು ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಿದವು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಲಕ್ಷಾಂತರ ವರ್ಷಗಳಿಂದ, ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯಕಲ್ಲಿನ ಚೂರುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕೈಕೊಡಲಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಯಶಃ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಚರ್ಮವನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಕೈಕೊಡಲಿಗಳು ಆಗಾಗ್ಗೆಒಂದೇ ಕಡೆ ರಾಶಿಯಿಟ್ಟಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, ಆರಂಭಿಕ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ತಮ್ಮ ಬೇಟೆಯನ್ನು ಬೆನ್ನಟ್ಟಬೇಕಾದ ಬೇಟೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಕಸಾಯಿಖಾನೆಯ ಸ್ಥಳದ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಕಾಯಬಹುದಾದ ಕಟುಕರ ನಡುವೆ ಶ್ರಮದ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದ್ದವು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಯಾಂಡರ್ಥಾಲೆನ್ಸಿಸ್ ನಲ್ಲಿ ಲಿಂಗದಿಂದ ಕಾರ್ಯ ವಿಭಜನೆಯ ಪುರಾವೆಯೂ ಇದೆ. ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸೈಟ್ ಗಳು ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಹಲ್ಲುಗಳ ಮೇಲೆ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಸವೆತದ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಹಿಡಿದಿಡಲು, ಮುರಿಯಲು ಅಥವಾ ಸುಲಿಯಲುವಂತಹ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಂಗಾಧಾರಿತ ಕಾರ್ಯ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಆದಾಗ್ಯೂ, 25,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಇತರ ಎಲ್ಲಾ ಹೋಮಿನಿನ್ ಗಳು ಅಳಿದುಹೋದವು; ನಮ್ಮ ಪ್ರಭೇದವಾದ ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್ ಮಾತ್ರ ಉಳಿದುಕೊಂಡವವು. ಈ ಉಳಿವಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಮಿದುಳುಗಳು, ದೀರ್ಘ ಬಾಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಪರಿಸರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವೇ ಕಾರಣ ಎಂದು ಪ್ರಾಚ್ಯ-ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು (Paleoanthropologists ) ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ವಲಸೆ ಮಾದರಿಗಳು ಮತ್ತು ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪುರಾವೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ ದೋಣಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ, ಕಲೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದ, ಧರ್ಮವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಿದ ಏಕೈಕ ಹೋಮಿನಿಡ್ಗಳಾಗಿ ತೋರುತ್ತದೆ.

ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್ ವಲಸೆ

ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್ ಇತರ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮುಂದುವರಿದಿದ್ದರೂ, ಸುಮಾರು 45,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಅವರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಆಫ್ರಿಕಾದಿಂದ ಹೊರಹೋದಾಗ, ಅವರು ಬೇಟೆಯಾಡಲು ಮತ್ತು ಕತ್ತರಿಸಲು ಕಲ್ಲಿನ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆ ಆರಂಭಿಕ ಮಿತಿಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, 30,000 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕಾವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಖಂಡದಲ್ಲಿಯೂ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು. ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಇತರ ಎಲ್ಲಾ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮತ್ತು ವೇಗವಾಗಿ ಚಲಿಸಿತು. ಎಲ್ಲ ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್ ವಲಸೆಗಳಿಗೂ ಒಂದೇ ಅಂಶವನ್ನು ಆಪಾದಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವಾದರೂ , ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹೆಚ್ಚು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಮಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪಲು ಅನೇಕ ಮಾನವ ಸಮಾಜಗಳಿಗೆ ವಲಸೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಾವು ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ ವಲಸೆಯು ಸುಮಾರು 40,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಮಾನವರು ಖಂಡಾಂತರ ಯುರೇಷಿಯಾವನ್ನು ತಲುಪಿದರು.

ಆಧುನಿಕ ಮಾನವರು (50,000 – 10,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ) ಅಂಟಾರ್ಟಿಕಾವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಖಂಡಗಳಿಗೆ ವಲಸೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು, ಮೊದಲು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಪೂರ್ವ ಸೈಬೀರಿಯಾ, ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಅಂಚುಗಳು, ಜಪಾನ್ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಗಳಿಗೆ ತೆರಳಿದರು. ನಂತರ 10,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನಿಂದ ಸಾ.ಶ. 1,500 ರವರೆಗೆ, ಮಾನವರು ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್, ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರ, ಆಳವಾದ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಮತ್ತು ಉಷ್ಣವಲಯದ ಮಳೆ ಕಾಡುಗಳಿಗೆ ಬಂದರು. ವಲಸೆಯು “ಸ್ಟಾಕಾಟೊ / staccato” ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿತು, “ಅತ್ಯಂತ ಸುಲಭವಾದ” ಪ್ರದೇಶಗಳು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ವಸಾಹತುಗೊಂಡವು, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು “ಕಷ್ಟಕರ” ಪ್ರದೇಶಗಳು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಜನವಸತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಉಳಿದವು. ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದ “ಸುಲಭತೆ” ಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ಆವಾಸಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಜೀವರಾಶಿ ಮತ್ತು ನಿವ್ವಳ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಂದಾಜುಗಳಿಂದ ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ- ಅಂದರೆ, ಅದು ಎಷ್ಟು ವೇಗವಾಗಿ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ – ಎಂದು ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಸವನ್ನಾಗಳು ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ವಸಾಹತುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಅಲ್ಲಿನ ಜೀವರಾಶಿಯು ಮೊದಲ ದ್ವಿಪಾದಿ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು.

ಹೋಮಿನಿಡ್ಸ್ ಮೊದಲು “ಉಪ-ಸಹಾರಾ ಆಫ್ರಿಕಾ / sub-Saharan Africa … ಉತ್ತರದ ಸವನ್ನಾಗಳ ಮೂಲಕ, ನೈಲ್ ಕಾರಿಡಾರ್(Nile corridor) ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ಬಾಬ್ ಎಲ್ ಮಂಡೇಬ್ ಜಲಸಂಧಿಯ(straits of Bab el Mandeb) ಮೂಲಕ ಅರೇಬಿಯನ್ ಪರ್ಯಾಯದ್ವೀಪಕ್ಕೆ(straits of Bab el Mandeb) ಹೊರಟರು. “ಮೊರಾಕ್ಕೊ, ಚಾಡ್ ಮತ್ತು ಅಲ್ಜೀರಿಯಾಗಳಲ್ಲಿ (Morocco, Chad, and Algeria) ಹೋಮೋ ಎರೆಕ್ಟಸ್ ನ ಪುರಾವೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ , ಮತ್ತು ಅವರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅರೇಬಿಯನ್ ಪರ್ಯಾಯದ್ವೀಪದ ಮೂಲಕ ಆಫ್ರಿಕಾವನ್ನು ತೊರೆದರು ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಸುಮಾರು 1.5 ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಆಫ್ರಿಕಾವನ್ನು ತೊರೆದ ನಂತರ, ಇಸ್ರೇಲಿನ ಉಬೆಡಿಯಾದಂತಹ (Ubeidiya) ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕತ್ತಿಗಳು, ಕೈಗೊಡಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೋಳಾಕಾರಗಳು ಹೋಮೋ ಎರೆಕ್ಟಸ್ಗಳನ್ನೂ  ಲೆವಾಂಟ್ ನಲ್ಲಿ(Levant) ಗುರುತು ಮಾಡುತ್ತವೆ. 500 ರಿಂದ 600 ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಆಫ್ರಿಕಾದಿಂದ ಜೋರ್ಡಾನ್ ಕಣಿವೆಗೆ ಎರಡನೇ ವಲಸೆಯ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಇರಬಹುದು ಎಂದು ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಏಷ್ಯಾ

ಕೆಲವು ಪುರಾವೆಗಳು ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಜಾವಾದಲ್ಲಿ ಹೋಮೋ ಎರ್ಗಾಸ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಹೋಮೋ ಎರೆಕ್ಟಸ್ ಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಚೈನೀಸ್ ಹೋಮೋ ಎರೆಕ್ಟಸ್ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು 800,000 ದಿಂದ 400,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನವು. ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್ ಸುಮಾರು 40,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಆಫ್ರಿಕಾವನ್ನು ತೊರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಖಂಡಾಂತರ ಹಿಮವು ಕರಗಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಬೇಟೆಗಾರರು ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಹಿಮಯುಗದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. 36,000 ರಿಂದ 16,000) ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು.

ಯೂರೋಪ್

ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೂಳೆಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಣಚುಕಲ್ಲು ಸಲಕರಣೆಗಳು ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳನ್ನು ಮಧ್ಯ ಪ್ಲಿಸ್ಟೋಸೀನ್ (730,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ) ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೊದಲು ರೋಮ್ ಬಳಿ ಇರುವಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮೊದಲ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಅತಿಕ್ರಮಣವೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಸ್ಪೇನ್ ನಲ್ಲಿರುವ(Spain) ಹೋಮಿನಿಡ್ ಅವಶೇಷಗಳು ಎರಡು ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನವರೆಗೆ ಐಬೆರಿಯಾದಲ್ಲಿ(Iberia) ವಸಾಹತುಕರಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಅವು ಯಾವ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಅವರು ಯಾವಾಗ ವಾಸಿಸಿದರು ಎಂಬ ಖಚಿತತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಕಾಗುವಷ್ಟು ಅವಶೇಷಗಳು ಅಲ್ಲಿ(ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇಪ್ಪತ್ತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ನಿವಾಸಿಗಳು ಇಲ್ಲ) ಇಲ್ಲ. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಯುರೋಪಿನ ವಸಾಹತುಕರಣವು “ತಡವಾಗಿ ಆಗಿದೆ” ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು. ಈ ವಿಳಂಬವು ಪ್ರಾಣಿ ಆಹಾರ ಮೂಲಗಳ ಕೊರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು. ಸುಮಾರು 500,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ “ಜಿಂಕೆ, ಬೋವಿಡ್ (bovid – ದನಗಳ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ಪ್ರಾಣಿ) , ಖಡ್ಗಮೃಗ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳ ಹೊಸ ಪ್ರಭೇದಗಳು” ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಚೀತಾ,ಕೋರೆ-ಹಲ್ಲಿನ ಹುಲಿ(saber-tooth tiger) ಡರ್ಕ್-ಹಲ್ಲಿನ ಬೆಕ್ಕು(dirk-tooth cat) ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕ್ಷೀಣಿಸಿದವು. ಇದರಿಂದ ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶವಗಳು ಹೋಮಿನಿಡ್ ಆಹಾರ ಸಂಗ್ರಹಕಾರರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಯಿತು .

ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಪಪುವಾ ನ್ಯೂಗಿನಿಯಾ, ಸಾಹುಲ್ (Australia, Papua New Guinea, Sahul)

30,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಉಪಕರಣಗಳ ಪುರಾವೆಗಳು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೂ ಇಂದಿನವು ನ್ಯೂ ಗಿನಿಯಾದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. “ಸಾಹುಲ್ ಗೆ ಒಂದು ಒಣ ಭೂಪ್ರದೇಶ ದಾಟುವಿಕೆ” (ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನ್ಯೂ ಗಿನಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಭೂಭಾಗ) ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಏಷ್ಯಾದ ಮುಖ್ಯ ಭೂಭಾಗದಿಂದ ಅರವತ್ತೈದು ಮತ್ತು ೧೦೦ ಕಿಲೋಮೀಟರುಗಳ ನಡುವೆ ಎಲ್ಲೋ ಒಂದು ಕಡೆ ಸಮುದ್ರಯಾನದ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು. ಇದು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ನರು ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಗಿನಿಯನ್ನರನ್ನು ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದ ಮೊದಲ ವಸಾಹತುಗಾರರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು. ಒಮ್ಮೆ ಸಾಹುಲ್ ನಲ್ಲಿ , ಮಾನವರು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಹೊಂದಿದರು ಎಂಬುದು “ಸಮುದ್ರಯಾನಿಗಳ “(coastal hugger) ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವವರು ಮತ್ತು “ಭೂಪ್ರದೇಶ (overlanders) ಜನತೆಯ ” ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವವರ ನಡುವೆ ಇನ್ನೂ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾವನ್ನು ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೊಳಿಸುವ ಎರಡು ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಷ್ಟಕರವಾದದ್ದು ಎಂದರೆ ಭೂಪ್ರದೇಶಿಗರ ವಾದ , ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಕರಾವಳಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಶುಷ್ಕವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲಿನ ಉಪಕರಣಗಳ ಪುರಾವೆಗಳು ಕರಾವಳಿಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇರುವಷ್ಟು ಸುಧಾರಿತವಲ್ಲ.

ಹೊಸ ಜಗತ್ತನ್ನು ಜನವಸತಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವುದು (Peopling the New World)

ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಗಳು ಮಾನವರು ನೆಲೆಸಿದ ಕೊನೆಯ ಖಂಡಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಅಮೇರಿಕಾಗಳು ಬೆರಿಂಗಿಯಾದ(Beringia) ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಜನರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ . ಸುಮಾರು 12,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಬೃಹತ್ ಬೇಟೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಏಷ್ಯಾವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಭೂಪ್ರದೇಶವಾದ (ಈಗ ಬೆರಿಂಗ್ ಜಲಸಂಧಿಯಿಂದ / Bering Strait ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ) ಬೆರಿಂಗಿಯಾದ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕನ್ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿನ ದೊಡ್ಡ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು. ಏಷ್ಯಾದ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ, ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಆವೃತವಾದ ಒಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮನೆಗಳ ಬಾಹ್ಯರೇಖೆಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ, ಶಾಶ್ವತ ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಅವಶೇಷಗಳು ವಸಾಹತುಶಾಹಿಯನ್ನು ಅಂತಿಮ ಗುರಿಯಾಗಿ ಹೊಂದಿರಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವರು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಮಾಡಿದರು, ಒಂದು ಗುಂಪು 10,000 ಮತ್ತು 3,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ದಕ್ಷಿಣದ ಕಡೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಕೊರಿಯನ್, ಜಪಾನೀಸ್, ಚೈನೀಸ್ ಮತ್ತು ಇನುಯಿಟ್(Inuit ) ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೂಲವಾಗುವ ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಇನ್ನೊಂದು ಗುಂಪು ಅಲಾಸ್ಕಾದ (Alaska) ಮೂಲಕ ಆಗ್ನೇಯಕ್ಕೆ(southeastward ) ವಲಸೆ ಬಂದಿತು, ಅವರ ವಂಶಜರು ಚಿಲಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಜೆಂಟೈನಾಗಳವರೆಗೆ ಹೋದರು.

ಅಮೆರಿಕದ ವಸಾಹತುಶಾಹಿಯು ಯಾವಾಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿದ್ದರೂ, ವಸಾಹತುಶಾಹಿಯ ವೇಗ ಮತ್ತು ವಿಧಾನಗಳು ಇನ್ನೂ ಚರ್ಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಸಮಯದ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಸಂಕೀರ್ಣಗೊಳಿಸುವುದು ಏನೆಂದರೆ, ಸುಮಾರು 30,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಎರಡು ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯ ಹಾಳೆಗಳು ವಿಲೀನಗೊಂಡಾಗ, “ನಂತರದ ವಿಸ್ಕಾನ್ಸಿನ್ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯ ಪದರವು” (Late Wisconsin Ice sheet) ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತಡೆದವು , ಸುಮಾರು 12,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಅವು ಕರಗಿದ ನಂತರ ಭೂಮಾರ್ಗವು ತೆರವಾಯಿತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಕೇವಲ ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯಷ್ಟು ಸ್ಥಳಗಳು ಮಾತ್ರ ಕ್ರಿ.ಪೂ. 10,000 ಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚಿನ ಜೀವನೋಪಾಯವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತವೆ: ಚಿಲಿಯ ಮಾಂಟೆ ವರ್ಡೆ, ಪಿಟ್ಸ್ಬರ್ಗ್ ಬಳಿಯ ಮೆಡೋಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಮತ್ತು ಫ್ಲೋರಿಡಾದ ಪೇಜ್-ಲಾಡ್ಸನ್ (Monte Verde in Chile, Meadowcraft near Pittsburgh, and Page-Ladson in Florida). ಇತ್ತೀಚೆಗೆ 2015 ರಲ್ಲಿ, ಮಾಂಟೆ ವರ್ಡೆ ಮತ್ತು ಚಿಂಚಿಹುವಾಪಿಯಲ್ಲಿನ ಉತ್ಖನನಗಳು “ಖಂಡದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಮಾನವ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು” ಕ್ರಿ.ಪೂ. 17,000 ಕ್ಕೆ ಬಲಪಡಿಸಿವೆ. ಚಲನಶೀಲ ಮಾನವರು ತಮ್ಮ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ವಸತಿಯ ಸ್ವಭಾವದಿಂದಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಕಲಾಕೃತಿ ಗುಚ್ಛಗಳನ್ನು ಹಿಂದೆ ಬಿಡದ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುವುದರಿಂದ ಈ ದಿನಾಂಕದ ಸಮಯವು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಸರಿಯುತ್ತಲೇ ಇದೆ.ಆದಾಗ್ಯೂ ಒಂದೆಡೆ ನೆಲೆ ನಿಲ್ಲುವ ಗುಂಪುಗಳಿಗೂ ಮುಂಚೆ ಅದಕ್ಕೂ ಹಿಂದಿನ ಮಾನವರ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ಇರಬಹುದು .

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈಗ, ಅಮೇರಿಕಾಗಳು ಯಾವಾಗ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಪುರಾವೆಗಳು ಕ್ಲೋವಿಸ್ ಬಿಂದುವಿನ(Clovis point) ಮೂಲಕ ಬರುತ್ತವೆ, ಇದು ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕತೆ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಅನನ್ಯವಾದ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಬಾಣದ ತುದಿಯ ಆಕಾರವಾಗಿದೆ. ಕ್ಲೋವಿಸ್ ಬಿಂದುವು 10,500 ವರ್ಷಗಳ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅಳಿದುಹೋದ ಮ್ಯಾಮೊತ್ ಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ, ಈ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಆ ವೇಳೆಗೆ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಮಾನವರು ಸಹಜವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದರು ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸುತ್ತದೆ. ಬೆರಿಂಗಿಯಾದಿಂದ(Beringia), ಮಾನವರು ಟಿಯೆರಾ ಡೆಲ್ ಫ್ಯೂಗೊವನ್ನು(Tierra del Fuego) ತಲುಪುವವರೆಗೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 10 ಮೈಲಿಗಳ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಜನನಿಬಿಡವನ್ನಾಗಿಸಿದರು (ಮೇಲೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಕೆಲವು ಉಷ್ಣವಲಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ).

ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್

ಪೂರ್ವ ಸೈಬೀರಿಯಾದಿಂದ ಬಂದ ನಂತರ ಮೊದಲ ಪ್ಯಾಲಿಯೊ-ಎಸ್ಕಿಮೊ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಸುಮಾರು 4,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇವರು ಈಗಾಗಲೇ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಅಮೇರಿಕನ್ ವಸಾಹತುಗಾರರು ಬಿಟ್ಟುಹೋದ ಜನಸಮೂಹವಾಗಿದ್ದರು. ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್ ಹವಾಮಾನವು ಕಠಿಣವಾಗಿದೆ, ನಿಜ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ, ಈ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಬದುಕುಳಿಯಲು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸಲಕರಣೆಗಳ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು, ಇದು ಅವರ ತಡವಾದ ಆಗಮನವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

ವಾಲ್ರಸ್ ಮತ್ತು ಸೀಲ್ ಅನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಪ್ರಮುಖ ಅಡ್ಡ ಬೆಣೆಗಳನ್ನು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದ ಈಟಿಗಳನ್ನು (toggle headed harpoons) ಒಳಗೊಂಡ ಅವರ ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್ “ಸಣ್ಣ ಸಾಧನಗಳ ಗಂಟಿನ (small tool kits)” ಸಹಾಯದಿಂದ ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್ ವಸಾಹತುಗಾರರು ಅಲಾಸ್ಕಾದಾದ್ಯಂತ, ಕೆನಡಾದ ಮೂಲಕ, ಗ್ರೀನ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಗೆ ವೇಗವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು,.

ಪಾಲಿನೇಷಿಯನ್ ಮೂಲ

ಪಾಲಿನೇಷಿಯನ್ ಮಾನವರ ಮೂಲವು ಇನ್ನೂ ತುಂಬಾ ಅನುಮಾನಾಸ್ಪದವಾಗಿದೆ. 50,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಪಾಲಿನೇಷ್ಯಾದ ನಾವಿಕರ ಗುಂಪುಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಅವರು ವಸಾಹತುಶಾಹಿಗಳಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಅನಂತರದ ವಸಾಹತುಕರಣವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಎಂದು ಅನೇಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸುಮಾರು 2,500 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ನಾವು ಫಿಜಿ, ಟೋಂಗಾ ಮತ್ತು “ದೂರದ” ಪೆಸಿಫಿಕ್ ನ ಇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಶಾಶ್ವತ ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತೇವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಮಡಕೆಗಳ ಅವಶೇಷಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಪಾಲಿನೇಷಿಯನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಹೋಲಿಕೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಫಿಜಿ, ಸೊಮೊವಾ ಮತ್ತು ಟೊಂಗಾಗಳು ಏಷ್ಯಾದಾದ್ಯಂತದ ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ಪಾಲಿನೇಷಿಯನ್ನರನ್ನು “ತಯಾರಿಸಿದ” ರೀತಿಯು ಕುಲಮೆಯಲ್ಲಿ ಲೋಹಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸಿ ತಯಾರಿಸದ ಅಚ್ಚಿನಂತಿತ್ತು (crucible) ಎಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗುಂಪುಗಳು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗುರುತನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ನಂತರ, ಅವರು ಸಾ.ಶ. 1,000 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಅದರಾಚೆಗೆ ಈಸ್ಟರ್ ದ್ವೀಪ, ಹವಾಯಿ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಜಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಗಳನ್ನು ವಸಾಹತು ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.

ಸಾಗರೋತ್ತರ ವಲಸೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಾವು ಭೂ ವಲಸೆ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಹೆದ್ದಾರಿಯಾಗಿತ್ತು, ನಾವಿಕರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಹಗಳು ಮತ್ತು ಮಾರುತಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದವು . ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಮಾನವರು ಸಮುದ್ರದ ಅಜ್ಞಾತ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಪ್ರವಾಹಗಳನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಗುರಿಯಿಲ್ಲದೆ ಅಲೆದಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು. ಪೆಸಿಫಿಕ್ ನಾವಿಕರು ತಮ್ಮ ಪರವಾಗಿ ಮಾರುತಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಒತ್ತಡಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಪೆಸಿಫಿಕ್ ನಾವಿಕರು ಸಮುದ್ರಯಾನದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ನಿಪುಣರಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಏನನ್ನಾದರೂ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಭರವಸೆಯಿಂದ ಜನರನ್ನು ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಗೆ ಸುಮ್ಮನೆ ಹೊರಹಾಕಲು ಮುಂದಾಗಲಿಲ್ಲ. ಒಮ್ಮೆ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿಯು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ನಂತರ, ವಸಾಹತುಗಾರರು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ, ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು, ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದರು. ಅವರು “ಮನೆ”ಯನ್ನು ಮರುಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಅನ್ವೇಷಣೆಯು ಅತ್ಯಂತ ವೀರೋಚಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ವಿಧಿಯ ಕೈಗೆ ಅದನ್ನು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಅದು ಲೆಕ್ಕಚಾರ ಹಾಕಿ ಇಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆ ಆಗಿತ್ತು .

ಬೇಟೆಗಾರ-ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು

ಮುಂದಿನ ಅಧ್ಯಾಯವು ಆರಂಭಿಕ ನಾಗರಿಕತೆಗಳ ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಕೃಷಿಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೃಷಿಯನ್ನು ಕೇವಲ 13,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಾತ್ರ ಆವಿಷ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು, ಅಂದರೆ ಮಾನವ ಇತಿಹಾಸದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಕ್ಕೆ, ನಮ್ಮ ಆಹಾರವು ಸಂಗ್ರಹದ ಮೂಲಕ ಬಂದಿದೆ. ಆಸ್ಟ್ರಲೋಪಿಥೆಸಿನ್ಸ್, ಹೋಮೋ ಹ್ಯಾಬಿಲಿಸ್ ಮತ್ತು ಹೋಮೋ ಎರೆಕ್ಟಸ್ ನಂತಹ ಆರಂಭಿಕ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಸ್ಯ ಆಹಾರವನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದವು. ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ನರು ಕೊಕ್ಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಬಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೀನು ಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತು ಹಿಟ್ಟನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಕಲ್ಲು ರುಬ್ಬುವ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಹೆಚ್ಚು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಆಹಾರ ಸಂಗ್ರಹಕಾರರಾದರು.

ಈ ಪೂರ್ವಶಿಲಾಯುಗದ ಮೇವುಗಾರರಿಗೆ ಆಹಾರ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ತಂತ್ರಗಳು ವಿಕಸನಗೊಂಡಂತೆ, ಸಂಘಟಿತ ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ ಅವರ ನಡವಳಿಕೆಯೂ ಬೆಳೆಯಿತು. ಸಂಪನ್ಮೂಲದ ಸವಕಳಿಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಆಧುನಿಕ ಮಾನವರು ಚಲನಶೀಲರಾದರು; ಅವರು ಪ್ರಸರಣ ಅಥವಾ ಶಿಶುಹತ್ಯೆಯ ಮೂಲಕ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದರು, ಮತ್ತು “ಸಹಬಾಳ್ವೆಯಿಂದ ಬದುಕಲು ಮತ್ತು ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.” ಆಧುನಿಕ ಮೇಯಿಸುವವರು ಸಹ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ವಿಭಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಈ ಲಕ್ಷಣವು ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಆದರೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸುವ ಚಿಂಪಾಂಜಿಗಳಂತಹ ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಅವರನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಇದ್ದಾಗ ಆಹಾರವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಹೆಚ್ಚು ಸುಲಭ, ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಉಪಕರಣಗಳ ಬಳಕೆಯೊಂದಿಗೆ, ಪೂರ್ವಶಿಲಾಯುಗದ ಮಾನವರು ಮೇಯುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ನಿಪುಣರಾದರು, ಇದು ಆಹಾರದ ಹೆಚ್ಚುವರಿಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಧ್ಯತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

ಉಪಕರಣಗಳ ಬಳಕೆಯು ಮಾನವರು ಸಹಕಾರದಿಂದ ಬದುಕಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಹೊಮಿನಿಡ್ ಗಳು ಅಮೂರ್ತ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿರಬಹುದು—ಸಾಧನಗಳ ಬಳಕೆಯ ಪುರಾವೆಗಳು ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಯಾವಾಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ನಮಗೆ ಸುಳಿವು ನೀಡಬಹುದು. ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ, ಆದರೆ 2.6 ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಸೃಜನಶೀಲ ಚಿಂತನೆಯ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ನಾವು ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ಹೋಮೋ ಹ್ಯಾಬಿಲಿಸ್ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು (“ಹ್ಯಾಂಡಿ ಮ್ಯಾನ್ / handy man”) ಅವರು ಮೊದಲ ಪರಿಚಿತ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಸಾಧನ-ತಯಾರಕರು ಎಂಬ ಅಂಶದಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಲಕರಣೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ಓಲ್ಡೋವನ್ (Oldowan ) ಕೈಗಾರಿಕೆಯು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಉಪಕರಣವಾಯಿತು, “ಕಳಪೆಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ಕತ್ತಿಗಳು(choppers )ಮತ್ತು ಚೂಪಾದ ಕಲ್ಲಿನ ಚಕ್ಕೆಗಳಾಗಿ ಹಾಗು ಚೂರುಚೂರು ಮಾಡಿದ ಕ್ವಾರ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಚೂರುಚೂರು ಮಾಡಿದ ನದಿತೀರದ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಅಲ್ಪ ಸ್ವಲ್ಪ ಬದಲಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ [2.6 ರಿಂದ 1.5 ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ] 1 ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಿತು.” ಸುಮಾರು 1.5 ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಓಲ್ಡೋವನ್ ಅನ್ನು(Oldowan) ಕೈ ಕೊಡಲಿಗಳಿಂದ ಮಾಡಲಾಯಿತು , ಅದು ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್ ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬದಲಾಗದೆ ಉಳಿಯಿತು. ಹೋಮೋ ಹ್ಯಾಬಿಲಿಸ್, ಹೋಮೋ ಎರ್ಗಾಸ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರಲೋಪಿಥೆಕಸ್ ನಂತಹ ಈ ಸಣ್ಣ-ಮೆದುಳಿನ ಹೋಮಿನಿಡ್ ಗಳು ತಮ್ಮ ಸರಳವಾದ ಆದರೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಆವಿಷ್ಕರಿಸಲು ಅಸಮರ್ಥರಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ಇಷ್ಟಪಡಲಿಲ್ಲ ಕೂಡ ಎಂದು ಅನೇಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅವುಗಳ ಪರಿಸರವು ಎಷ್ಟು ಕಠಿಣವಾಗಿ ಇರಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದಾಗ.

ಬೆಂಕಿಯು ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನವಾಗಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ಸುಮಾರು 1.6 ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಹೋಮೋ ಎರೆಕ್ಟಸ್ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬಳಸಿತು . ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ತಂಪಾದ ಹವಾಮಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ವಲಸಿಗರಿಗೆ ಮತ್ತು ಹಸಿಯಾಗಿ ಸೇವಿಸಿದರೆ ವಿಷಕಾರಿಯಾದ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಬೇಯಿಸಿ ತಿನ್ನಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ಆಹಾರಗಾಹಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಕಿ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೋಮೋ ಎರೆಕ್ಟಸ್ ಅವರು ಈ ಹಿಂದೆ ಹಸಿಯಾಗಿ ಸೇವಿಸಿದ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಸಹ ಬೇಯಿಸಿದರು, ಆ ಮೂಲಕ ಕಚ್ಚಾ ಮಾಂಸಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ವಿಷವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ಮೂಲಕ ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು.

ಹೋಮೋ ಸೇಪಿಯನ್ಸ್ ತಮ್ಮ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಂಸವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಉಪಕರಣ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿಯು ಪ್ಲಿಸ್ಟೋಸೀನ್ ನ ಕೊನೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬೇಟೆಯ ಆಟದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಜೆಕ್ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಡೋಲ್ನಿ ವೆಟೋನಿಕೆ(Dolni Vetoniçe) ಬಳಿ ನಡೆದ ಉತ್ಖನನಗಳು, “ಮ್ಯಾಮತ್ ಆನೆಯ ವಶೇಷಗಳನ್ನು ಮಾಂಸಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಇಂಧನ, ನಿರ್ಮಾಣ, ಆಭರಣಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾದ ಕಲೆಗಾಗಿಯೂ(portable art) ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ” ಎಂಬುದು ಆ ಸಮಾಜವನ್ನು ಬೆಳಕಿಗೆ ತರಲು ಸಹಾಯಮಾಡಿವೆ. ಡೊಲ್ನಿ ವೆಟೋನಿಯ ನಿವಾಸಿಗಳು ಸಾವಿರಾರು ಸೆರಾಮಿಕ್ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು, ಪಕ್ಷಿಯ ಮೂಳೆಯ ಕೊಳಲುಗಳು ಮತ್ತು ದಂತದಿಂದ ಮಾನವ ತಲೆಯ ಕೆತ್ತನೆಗಳನ್ನು ಸಹ ತಯಾರಿಸಿದರು. ಲ್ಯಾಸ್ಕಾಕ್ಸ್ ನ(Lascaux) ಗುಹಾ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಆ ಜನರ ಬೇಟೆಗಾರರಾಗಿ ಮತ್ತು ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರರಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಈ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ಸಹ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಅವರು ಬಳಸಿದ ಬಣ್ಣಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯಗಳು ರೋಮಾಂಚಕವಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಬಾಳಿಕೆ ಬರುವಂತಿದ್ದವು. ಅವರು ಚಿತ್ರಿಸಿದ ದೃಶ್ಯಗಳು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಬೇಟೆಯಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದವು. ಅಲ್ಲಿ ಮಾನವರು ಜಿಂಕೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಉಣ್ಣೆಯ ಖಡ್ಗಮೃಗ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಮೊತ್ ಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಚಿತ್ರಣಗಳನ್ನು ಸಹ ನಾವು ನೋಡುತ್ತೇವೆ.

ಅಲ್ಲದೆ, ಲ್ಯಾಸ್ಕಾಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ, ಬೇಟೆಗಾರ-ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಲಿಂಗ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಗಳೆರಡನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ನಾವು ನೋಡುತ್ತೇವೆ, ಇದು ನಾವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದೆಡೆ ನೆಲೆ ನಿಂತ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಆಪಾದಿಸುವ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಮಾನವರು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಲಾಸ್ಕಾಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬ ಅಂಶವು ಮಾನವನು ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಬಂದವನು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಪುರಾವೆಯಾಗಿರಬಹುದು. ಅಥವಾ ಪ್ರಾಯಶಃ ಕಾಡುಕೋಣ, ಖಡ್ಗಮೃಗ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಿಸಿ ಯಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಯಶಸ್ವಿಗೊಳಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ “ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಮಂತ್ರವಿದ್ಯೆ ” ಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಈ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯದ ಬೇಟೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪುರುಷರು ಚಿತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು, ಮಹಿಳೆಯರು ಕಲಾವಿದರಾಗಿದ್ದರು, ಬೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು, ಅಥವಾ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಕಡಿಮೆ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ನವಶಿಲಾಯುಗಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾದಂತೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪಾತ್ರ ಬೆಳೆಯತೊಡಗಿದ್ದನ್ನು “ಶುಕ್ರ” ಪ್ರತಿಮೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯದ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಾವು ನವಶಿಲಾಯುಗಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಮಹಿಳೆಯರ ಪಾತ್ರವು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನಾವು ನೋಡುತ್ತೇವೆ; ವಿಧಿಗಳ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾತ್ರವು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ, ಅವರ ಸ್ಥಾನಮಾನವು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ, ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಅವರ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೆರುವ ಅನನ್ಯತೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತಿಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹೆಚ್ಚಿದ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕತೆಯು ದೊಡ್ಡ ಆಟದ ಬೇಟೆಗಾರರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮುಂಗೋ ಸರೋವರದ(Lake Mungo) ಬಳಿ ಇರುವ ಶಿಬಿರಗಳು,ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲಿನ ಕಲೆ (rock art) ಮತ್ತು ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳಗಳು ಈ ಆರಂಭಿಕ ಮಾನವರು ಅಡುಗೆಗೆ ಮಡಕೆಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿಗಳು, ಮೀನುಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಪ್ಪುಮೀನುಗಳ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಆಹಾರವನ್ನು ಹೇಗೆ ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತವೆ, ಈ ಆಹಾರವು ಅವರನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪೋಷಿಸಿದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಯುರೋಪಿಯನ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿಗು ಮುಂಚಿನವರೆಗೆ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾವು ಬೇಟೆಗಾರ-ಸಂಗ್ರಹಕಾರರ ಸಮಾಜವಾಗಿತ್ತು. ಖಂಡದ ವ್ಯಾಪಕ ಮಳೆ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧ ಮಣ್ಣಿನ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಚಲನಶೀಲತೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಮೂಲ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಯಾವಾಗ ಎಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಜ್ಞಾನದ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು. ಟ್ಯಾಸ್ಮೆನಿಯನ್ನರು(Tasmanians) ತಮ್ಮ ಋತುಮಾನದ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಿಡ್ಡ ಜಾತಿಯ ಕಾಂಗರೂಗಳನ್ನು(wallabies)  ಹೊಂಚುಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಕೇಂದ್ರ ಮರುಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿನ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳು(aborigines) ನೀರಿನ ರಂಧ್ರಗಳು ಯಾವಾಗ ಒಣಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಮಾನವರು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬೇಟೆಯಾಡುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರೆ, ಮೇಯುವವರು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಬಲ್ಲರು ಎಂಬುದನ್ನು ನಾವು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳ ಅವಶೇಷಗಳಿಂದ ಕಲಿಯುಬಹುದು. ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳು ಬೂಮರಾಂಗ್ ನಂತಹ ಸುಧಾರಿತ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು, ಪರಸ್ಪರ ಹೋರಾಡಿದರು, ಸೃಷ್ಟಿಯ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು, ಮೌಖಿಕ ಇತಿಹಾಸಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ನುಡಿಸಿದರು.